Қазақстан Республикасы
Үкіметінің заң шығару
жұмысының қағидаларына
1-қосымша
- Осы заң жобасын әзірлеу үшін «Акваөсіру туралы» заң жобасына байланысты қолданыстағы заңнаманың басқа нормаларын сәйкес келтіру негіз болып табылады.
Акваөсіру саласындағы қатынастарды реттейтін тиімді құқықтық тетіктер құру, сондай-ақ экономиканың осы секторына шағын және орта бизнес субъектілерінің инвестициялық тартымдылығын жасауға және оларды тартуға ықпал ететін қажетті қаржылық-экономикалық, әлеуметтік, экологиялық, құқықтық және өзге де жағдайлар жасау мақсатында жекелеген заңнамалық акт әзірлеу және балықтар мен басқа да су жануарларын тауарлық өсіру саласындағы кейбір заңнамалық және нормативтік құқықтық актілерге өзгерістер мен толықтырулар енгізу ұсынылады.
Мемлекет басшысының 2020 жылғы 1 қыркүйектегі «Жаңа жағдайдағы Қазақстан: іс-қимыл кезеңі» атты Қазақстан халқына Жолдауында еліміздің балық саласын дамытуға ерекше назар аудару қажеттігі атап өтілді.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 5 сәуірдегі № 208 қаулысымен Балық шаруашылығын дамытудың 2021 – 2030 жылдарға арналған бағдарламасы қабылданды, оған сәйкес балық және басқа да су жануарларын әртүрлі бейімделген жағдайларда (шарбақты, тоған, көл-тауарлы балық өсіру шаруашылықтары және сумен қамтамасыз етудің тұйықталған циклі бар балық өсіру шаруашылықтары) тауарлы өсіру ретінде балық шаруашылығы саласындағы перспективалық бағытты дамыту жөніндегі ауқымды мақсаттар айқындалды.
Балық шаруашылығын дамытудың 2021 – 2030 жылдарға арналған бағдарламасында бағалы кәсіпшілік балық түрлерінің қорларын ұлғайтуға, сирек кездесетін және жойылып бара жатқан гидробионттардың гендік қорын сақтауға, сондай-ақ балықтар мен басқа да гидробионттарды жасанды түрде өсіруге, оның ішінде жасанды түрде жасалған жағдайларда, балық шаруашылығын дамытуды балық шаруашылығының құрамдас бөлігі ретінде нормативтік құқықтық реттеуді қамтамасыз ету мақсатында «Акваөсіру туралы» Қазақстан Республикасының Жеке Заңы әзірленетін болады деп көрсетілген. «Акваөсіру туралы» Қазақстан Республикасының Заңын әзірлеу мерзімі – 2021-2024 жылдар.
Проблеманы сипаттау кезінде әзірлеуші орган проблеманың негізгі себептерін және сипатталған проблеманың деңгейі мен маңыздылығын көрсететін нақты талдамалық ақпаратты ұсынады.
Проблемаларды сипаттау кезінде зерттеу, әлеуметтік сауалнамалар, халықаралық және өзге ұйымдардың алынған ұсыныстары және басқалар қолданылуы мүмкін. Бөлім осы Қағидалардың ережелері ескеріле отырып толтырылады.
Әзірлеуші сілтеме жасайтын барлық материалдар реттеушілік саясаттың консультативтік құжатына қосымша болып табылады.
2. Шешу үшін заңнамалық реттеу талап етілетін проблеманы сипаттау:
| № п/п | Проблемалық сұрақ | Мәселенің негізгі себептері | Сипатталған мәселенің деңгейі мен маңыздылығын көрсететін аналитикалық ақпарат |
| «Акваөсіру туралы» заңды әзірлеу және қабылдау балықтардың тіршілік ету ортасы болып табылатын су ресурстарына немесе балық өсіру шаруашылығы салынатын шектегі және алаңдағы жер учаскелеріне қатысы бар басқа да заңнамалық актілердің кейбір нормалары мен талаптарын кейіннен немесе бір мезгілде сәйкес келтіру қажеттігіне әкеп соғады. Балық шаруашылығын салуға және одан әрі пайдалануға қайшы келетін немесе тікелей тыйым салатын нормалар бар | «Акваөсіру туралы» Заң жобасын әзірлеу және басқа да заңнамалық актілердің нормаларына сәйкес келтіру қажеттілігі «Құқықтық актілер туралы» ҚРЗ талаптарына сәйкес заң жобасын әзірлеу мәніне қатысты | Мысалы, ҚР Су кодексіне толықтырулар мен өзгерістер енгізу өсіру (акваөсіру) объектілері болып табылатын балықтар мен басқа да су ресурстары үшін негізгі құраушысы және мекендеу ортасы болып табылатын суды пайдалану, пайдалануға алу, құнын төлеу және табиғи ортаға қайтару тәртібін регламенттеу қажеттілігінен туындады |
3. Сипатталған мәселені шешудің ұсынылған жолдары:
Аталған проблеманы шешу үшін Салық кодексі, Экологиялық кодекс, «Агроөнеркәсіптік кешен туралы» ҚРЗ, Жер кодексі, «Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы» ҚРЗ, «ЕҚТА туралы» ҚРЗ және т. б. ұсынылған талаптарына сәйкес келтіру мақсатында басқа да заңнамалық актілерге қажетті өзгерістер мен толықтырулар енгізу ұсынылады.
Бұл бөлімде әзірлеуші ұсынылып отырған шешімнің оң және теріс салдарын, оның ішінде реттеу субъектілері, бенефициарлар, мемлекет және басқа топтар үшін пайдалар мен шығындарды (материалдықтан да басқа), сондай-ақ шешімді қабылдауға байланысты туындайтын мүмкіндіктер мен тәуекелдерді сипаттай отырып, проблемаларды шешудің өз пайымын келтіреді. Бөлім осы Қағидалардың 16-тармағы 2) және 3) тармақшаларының және 17 – 23-тармақтарының ережелері ескеріле отырып толтырылады.
4. Проблеманы шешудің қарастырылған балама жолдары (егер ықтимал баламаларға талдау жүргізілсе):
Бұрын, акваөсіру саласындағы жекелеген заңнамалық актіні әзірлеу туралы шешім қабылданғанға дейін мәселелерді Су, Экологиялық және Салық кодексі, Қазақстан Республикасының 2005 жылғы 8 шілдедегі № 66 «Агроөнеркәсіптік кешенді және ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттік реттеу туралы» Заңы, Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593 «Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы» Заңы және басқа да стратегиялық нормативтік құқықтық актілер («2025 жылға дейінгі Стратегиялық жоспар») сияқты басқа да заңнамалық актілердің шеңберінде баламалы түрде реттелді.
Нормаларымен барлық проблемалық мәселелер реттелетін жаңа Заңның қабылдануына байланысты оларды осы заңнамалық актілерде реттеу қажеттігі туындамайды.
5. Жария талқылауға арналған нысаналы топтар:
Болжанатын реттеудің нысаналы топтарына балық шаруашылығы субъектілері (балық өсіру, балық өндіру және балық өңдеу кәсіпорындары, шағын фермерлік және шаруа қожалықтары, ЖШС және ЖК) жатады:
— көл-тауарлы балық өсіру шаруашылықтары;
— шарбақтық балық өсіру шаруашылықтары;
— тоған (бассейндік) шаруашылықтары;
— балық өсіру-өсімін молайту шаруашылықтары;
— индустриялық шаруашылықтар (ТЖҚ);
— балық аулау және туристік базалар.
Қазақстан Республикасында көрсетілген мақсатты топтардың өкілдері ретінде «Балық шаруашылықтарының қауымдастығы-ВD» ЗТБ қатысады, онымен заңды әзірлеу мәселелерін жария талқылау үшін консультациялар мүмкін болады.
Бөлімде проблемалардың әзірлеуші ұсынып отырған шешімдері әсер ететін болжамды реттеудің нысаналы топтарының толық тізбесі көрсетіледі. Бұл ретте әр топқа тікелей немесе жанама әсерінің сипаты сипатталады. Сондай-ақ нысаналы топтардың қазіргі өкілдері олармен консультациялар өткізу үшін көрсетіледі.
6. Мақсатты топтарды хабардар ету тәсілдері:
Нысаналы топтарды алдағы көпшілік (қоғамдық) тыңдаулар туралы хабардар ету WatsApp мобильді қосымшалары арқылы не ZООМ-платформалар (онлайн) және бейнеконференция режимінде вебинарлар өткізу арқылы электрондық поштаға жүзеге асырылады. Хабарламалар балық шаруашылығы субъектілерін біріктіретін уәкілетті органында аккредиттелген «Балық шаруашылықтарының қауымдастығы-ВD» ЗТБ арқылы да жүзеге асырылуы мүмкін.
Бөлімде осы Қағидаларда көзделген алдағы жария талқылаулар туралы нысаналы топтарды хабардар ету тәсілдері сипатталады. Хабарландыру әдістерін әзірлеуші барлық мүдделі субъектілерге олардың ерекшеліктерін ескере отырып, ақпаратты неғұрлым тиімді жеткізуді қамтамасыз ететіндей етіп таңдауы тиіс.
7. Жария талқылау тәсілі:
Осы Қағидаларда айқындалған тәртіппен заң жобасын жария талқылау, ғылыми сараптамалардың (лингвистикалық сараптаманы қоспағанда), қоғамдық кеңестердің, сараптамалық кеңестердің және «Атамекен» ҚР ҰКП қорытындыларын алу үшін Ашық НҚА интернет-порталында орналастыру;
Оларды жүргізудің реттілігін әзірлеуші өзі айқындайды.
8. Ағымдағы жағдайды, халықаралық тәжірибені және реттеудің ұсынылатын тетіктерін талдау:
| № п/п | Ағымдағы жағдай | Халықаралық тәжірибе | Ұсынылатын реттеу |
| 1. | ҚР Су кодексі 125 бап. Су объектілерінде, су қорғау аймақтары мен белдеулерінде кәсіпорындар мен басқа да құрылыстарды орналастыру, жобалау, салу, реконструкциялау және пайдалануға беру шарттары 1. Су қорғау белдеулері шегінде тыйым салынады: 1) су объектілерінің сапалық және гидрологиялық жай-күйін нашарлататын шаруашылық және өзге де қызмет (ластану, қоқыстану, сарқылу); 2) су шаруашылығы және су жинау құрылыстары мен олардың коммуникацияларын, көпірлерді, көпір құрылыстарын, айлақтарды, порттарды, пирстерді және су көлігі, кәсіпшілік балық аулау қызметімен байланысты өзге де көлік инфрақұрылымы объектілерін, балық шаруашылығы технологиялық су айдындарын, жаңартылатын энергия көздерін (гидродинамикалық су энергиясын) пайдалану жөніндегі объектілерді, сондай-ақ су объектісіндегі рекреациялық аймақтарды қоспағанда, демалыс және (немесе) сауықтыру мақсатындағы ғимараттар мен құрылыстарды салмай ғимараттар мен құрылыстарды салуға және пайдалануға; | «Акваөсіру (балық өсіру шаруашылығы) туралы және Ресей Федерациясының жекелеген заңнамалық актілеріне өзгерістер енгізу туралы» Ресей Федерациясының Федералдық заңы 5 бап. Су объектілерін акваөсіру (балық өсіру шаруашылығы) мақсаттары үшін пайдалану 1. Акваөсіру (балық өсіру шаруашылығы) мақсаттары үшін Ресей Федерациясы Су кодексінің 38-бабында көзделген су пайдаланудың барлық түрлерін жүзеге асыруға жол беріледі. | Жеке заңнамалық акт шеңберінде («Акваөсіру туралы»ҚРЗ) |
| 2. | Жер кодексі 105 бап. Ауыл шаруашылығы өндірісінің шығындарын өтеу 3. Жер учаскелері беру үшін берілетін жеке және заңды тұлғалар шығындарды өтеуден босатылады: 3) тауарлы балық және басқа да су жануарларын өсіруге арналған балық өсіру шаруашылықтарын, балық питомниктерін, уылдырық шашу-өсіру шаруашылықтарын және балық өсіру зауыттарын салу; | «Акваөсіру (балық өсіру шаруашылығы) туралы және Ресей Федерациясының жекелеген заңнамалық актілеріне өзгерістер енгізу туралы» Ресей Федерациясының Федералдық заңы 5-1 бап. Жерді және жер учаскелерін акваөсіру (балық өсіру шаруашылығы) мақсаттары үшін пайдалану ерекшеліктері. 1. Акваөсіру (балық өсіру шаруашылығы) мақсаттары үшін жер учаскесінің шекараларында орналасқан су объектілері (суландырылған карьерлер мен тоғандар, оның ішінде су ағындарындағы су тіреуіш құрылыстар құрған және тоған акваөсірмесін жүзеге асыру мақсатында пайдаланылатын тоғандар) орналасқан ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерді тоған акваөсірмесін жүзеге асыру мақсатында пайдалануға, сондай-ақ мемлекеттік немесе муниципалдық меншіктегі балық өсіру учаскесін пайдалану шартында көзделген қызметті жүзеге асыру үшін жер учаскесін пайдалануға жол беріледі. 2. Акваөсіру (балық өсіру шаруашылығы) мақсаттары үшін қажетті күрделі құрылыс объектілерін салу, Күрделі емес құрылыстар, ғимараттар салу үшін жер учаскелері жер заңнамасына сәйкес беріледі. 3. Мемлекеттік немесе муниципалдық меншіктегі жерді немесе жер учаскелерін акваөсіру (балық өсіру шаруашылығы) мақсаттары үшін жер учаскелерін бермей және сервитут белгілемей пайдалану жер заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады. 4. Орман учаскелері тауарлық акваөсіру (тауарлы балық өсіру шаруашылығы) мақсаттары үшін Ресей Федерациясы Орман кодексінің 38-бабына сәйкес пайдаланылады. | Жеке заңнамалық акт шеңберінде («Акваөсіру туралы» ҚРЗ) |
| 3. | «Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы» Заңы 60 бап. Жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасы 2. Тапсырыс беруші (меншік иесі) Республикалық маңызы бар қалалардың, астананың, аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) жергілікті атқарушы органдарымен келісім бойынша эскиздер (эскиздік жобалар) бойынша жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасынсыз жобаны жүзеге асыра алады: 4-1) бір тоғанның және (немесе) бассейннің су айнасының алаңы 0,15 гектардан аспайтын балық шаруашылығын (акваөсіру) жүргізу үшін балық шаруашылығы технологиялық су айдындарын (балық өсіру тоғаны, балық өсіру бассейні) орнату; | «Акваөсіру (балық өсіру шаруашылығы) туралы және Ресей Федерациясының жекелеген заңнамалық актілеріне өзгерістер енгізу туралы» Ресей Федерациясының Федералдық Заңы 6 бап. Балық өсіру инфрақұрылымын құру және пайдалану 2. Акваөсіру (балық өсіру шаруашылығы) мақсаттары үшін ғимараттарды, құрылыстарды, құрылыстарды құру және пайдалану ерекшеліктері Ресей Федерациясының Үкіметі уәкілеттік берген атқарушы биліктің федералдық органы белгілеген тәртіппен Ресей Федерациясының қала құрылысы кодексінің талаптарына сәйкес айқындалады. 3. Ресей Федерациясының ішкі теңіз суларында, Ресей Федерациясының аумақтық теңізінде, Ресей Федерациясының континенттік қайраңында және Ресей Федерациясының ерекше экономикалық аймағында акваөсіру (балық өсіру шаруашылығы) мақсаттары үшін қондырғыларды, құрылыстарды, жасанды аралдарды құру, пайдалану және пайдалану ерекшеліктері «Ресей Федерациясының ішкі теңіз сулары, аумақтық теңізі және оған іргелес аймақ туралы»1998 жылғы 31 шілдедегі № 155-ФЗ Федералдық заңның талаптарына сәйкес айқындалады., «Ресей Федерациясының континенттік қайраңы туралы» 1995 жылғы 30 қарашадағы № 187-ФЗ Федералдық заң және Ресей Федерациясының Үкіметі белгілеген тәртіппен «Ресей Федерациясының ерекше экономикалық аймағы туралы» 1998 жылғы 17 желтоқсандағы № 191-ФЗ Федералдық Заң. | Жеке заңнамалық акт шеңберінде («Акваөсіру туралы» ҚРЗ) |
| 4. | жоқ | 16 бап. Балық өсіру шаруашылықтарына, су биологиялық ресурстарына, олар мекендейтін ортаға келтірілген зиянды өтеу 1. Балық өсіру шаруашылықтарына келтірілген зиянды өтеу азаматтық заңнамаға сәйкес жүзеге асырылады. 2. Су биологиялық ресурстарына, олардың тіршілік ету ортасына келтірілген зиянды өтеу «балық аулау және су биологиялық ресурстарын сақтау туралы»2004 жылғы 20 желтоқсандағы № 166-ФЗ Федералдық заңға сәйкес жүзеге асырылады. | Жеке заңнамалық акт шеңберінде («Акваөсіру туралы» ҚРЗ) |
Бөлім осы Қағидалардың 6-17 — тармақтарының ережелерін ескере отырып толтырылады. Бар проблемалардың әрбір бағыты бойынша жеке жол толтырылады. Егер бір бағыттың ішінде бірнеше дербес блоктар болса, онда әрбір блок жеке жолға қол қояды.
Ұсынылып отырған реттеу тетіктері бойынша ықтимал салдарларды есептеу осы нысанның 9-бөліміне сәйкес жүзеге асырылады.
9. Проблеманы өлшеу индикаторлары және күтілетін нәтижелер:
Бұл бөлімде проблемалардың ауқымын, сондай-ақ қажетті шаралар қабылданғаннан кейін, оның ішінде заңнамалық ресімдеу бойынша реттеудің тиімділігін бағалауға мүмкіндік беретін нақты, басым цифрлық индикаторлар қамтылуға тиіс.
Бұл бөлімде әзірлеуші орган алдағы бес жыл бойынша күтілетін нәтижелерді көрсетуге тиіс. Бұл ретте енгізілген реттеудің тиімділігін кейіннен бағалау мақсатында мұндай нәтижелер негізінен сандық есеппен басым берілуге тиіс.
| Р/с № | Ағымдағы көрсеткіштер | 1 жылда қол жеткізілетін нәтижелер (заң қабылданғаннан кейін) | 2 жылда қол жеткізілетін нәтижелер (заң қабылданғаннан кейін) | 3 жылда қол жеткізілетін нәтижелер (заң қабылданғаннан кейін) | 4 жылда қол жеткізілетін нәтижелер (заң қабылданған нан кейін) | 5 жылда қол жеткізілетін нәтижелер (заң қабылданғаннан кейін) | |
| 1. | Балық өсіру көлемін ұлғайту | 59,4 мың.тн. | 86,3 мың.тн. | 119,9 мың.тн | 162,4 мың.тн | 209,8 мың.тн | |
| 2. | Балық өсіру шаруашылықтарының санын ұлғайту | 128 б. | 128 б. | 128 б. | 128 б. | 128 б. | |
| 3. | Балық өнімдерінің экспортын ұлғайту | 81,0 мың.тн. | 108,0 мың.тн. | 142,0 мың.тн. | 166,0 мың.тн. | 174.0 мың.тн. | |
Бөлім осы Қағидалардың 9-тармағының ережелері ескеріле отырып толтырылады.
