Батыс Қазақстан облысында көктемгі су тасқыны әр жыл сайын үлкен қауіп туғызады. Жайық өзенінің жағалауы мен оның айналасындағы елді мекендер үшін су тасқыны мәселесі, әсіресе өзектілігін жойған емес. Осыған байланысты өңірде маңызды шаралар қолға алынып, Жайық өзенінің жағалауын нығайту және гидротехникалық нысандарды жаңғырту жұмыстары басталды. Бұл шаралар, ең алдымен, тұрғындардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету және табиғи апаттардың салдарын азайту мақсатында жүзеге асуда.
Батыс Қазақстан облысының əкімдігі көктемгі су тасқынының алдын алу мақсатында Жайық өзенінің жағалауын нығайту жұмыстарын қолға алды. Осы жұмыстар аясында негізгі басымдықты табиғи апаттардан зардап шегетін аймақтарға беру жоспарланған. Бұл жұмыстардың басты мақсаты – су деңгейінің көтерілуі кезінде өзеннің арнасынан асып кетуін болдырмау, елді мекендерді су тасқынынан қорғау. Облыс орталығында да осы бағытта ауқымды жұмыстар жүргізіліп, бір миллиард теңгеден астам қаражат бөлінді. Бұл қаражат өзен жағалауын нығайту, су өткізу жүйесін жаңарту, бөгеттер салу секілді жұмыстарға бағытталған. Өңірдің жалпы қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін бұл шаралар маңызды қадам болып табылады. Бəйтерек ауданына қарасты Чиров ауылындағы бөгет – өткен ғасырдың 70 жылдарында салынған гидротехникалық нысан, бірақ бүгінгі таңда оның жаңартылуы аса маңызды мəселе болып отыр. Бұл бөгет Жайық өзенінің суын реттеудің маңызды құралы болып табылады, əрі ол бірнеше ауылдың қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. – Бөгеттің төменгі тұсында Құрманғазы, Аманат, Балабановка ауылдары орналасқан. Бұл жермен 3,5 млн текше метр су өтеді. Егер гидротехникалық нысан шыдас бермесе, елді мекендерді шайып кетуі мүмкін. Бұл бөгет былтырғы су тасқыны кезінде бұзыла жаздаған. Сондықтан айналасы нығайтылып, 11 метрге ұзаратын болды. Жоба құны – 78 млн теңге. Оған су өткізу жүйесі де жаңартылады, – деп атап өтті Чиров ауылдық округінің əкімі Николай Штык. Қазіргі уақытта бөгет 11 метрге ұзартылып, биіктігі Балтық теңізінің деңгейінен 73,5 метрге дейін көтерілді. Сондай-ақ, екі қатар плита орнатылып, бөгеттің енін 17 метрге дейін кеңейту жоспарланған. Мердігер ұйымның өкілдері бұл жұмыстың 80 пайызын аяқтағанын жəне нысан тамыз айында пайдалануға берілетінін мəлімдеді. Соңғы екі жылда Батыс Қазақстан облысында су тасқынынан қорғану үшін 19 бөгет салынған. Бұл бөгеттердің басым бөлігі Жайық өзенінің Бəйтерек ауданының аумағынан өтетін тұстарында орналасқан. Бөгеттердің құрылысына жалпы 2,9 миллиард теңге бөлінген. Бұл жұмыстар өңірдің су тасқынына қарсы күресіне маңызды үлес қосып, табиғи апаттардан тұрғындарды қорғауға бағытталған. Топырақ үйінділері, бөгеттер жəне басқа да гидротехникалық құрылымдар ауылдарды тасқыннан қорғауда тиімді жұмыс істеді. Мысалы, былтырғы су тасқыны кезінде бірқатар елді мекендер осы құрылымдардың арқасында қауіптен аман қалды. Бұл өңірдегі су тасқынын алдын алу шараларының тиімділігін көрсететін нақты мысал болып табылады. Облыстық табиғи ресурстар жəне табиғат пайдалануды реттеу басқармасының басшысы Марат Молдашевтың мəлімдеуінше, Батыс Қазақстан облысындағы су тасқынына қарсы іс-шаралар жеке меншік қордан бөлінген 2,9 миллиард теңгеге жүзеге асырылуда. Бұл қаражат гидротехникалық нысандарды салуға, бөгеттер мен өзен жағалауларын нығайтуға жəне су өткізгіш жүйелерді жаңартуға бағытталған. Жалпы алғанда, өңірде су тасқынының алдын алу жұмыстарына бөлінген қаржы көлемі айтарлықтай үлкен. Осы қаражаттың тиімді жұмсалуы, экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, тұрғындардың қауіпсіздігі мен ауыл шаруашылығының тұрақтылығын сақтауда шешуші рөл атқарады. Батыс Қазақстан облысында көктемгі су тасқынының алдын алу бойынша жүргізілген жұмыстар өңір тұрғындары үшін өте маңызды. Жайық өзенінің жағалауын нығайту, бөгеттер салу жəне гидротехникалық нысандарды жаңарту арқылы облыс көктемгі су тасқынынан қорғау жүйесін жақсартуға бағытталған ауқымды қадамдар жасалуда. Өңірде бұл бағыттағы жұмыстар жалғаса бермек.
Айгерім ҒАЛЫМ БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ
