Автокөлікті тіркеу және заңды түрде пайдалану үшін утиль алымының төленгенін тексеру — маңызды қадам. Әсіресе шетелден әкелінген көліктерді сатып алу кезінде бұл мәселені назардан тыс қалдырмау керек. Утиль алымын тексерудің толық қадамдық алгоритмін Massaget.kz тілшісі жинақтауға тырысты.
1-қадам. Автокөлік құжаттарын зерттеу
Алдымен көліктің барлық құжаттарын мұқият қарап шығыңыз.
1. Техникалық паспорт (КТП)
Көліктің техникалық паспортында немесе оның электрондық нұсқасында утиль алымы төленгені туралы белгі болуы керек. Әсіресе 2016 жылдан кейін шетелден әкелінген көліктерде мұндай белгі міндетті түрде болады.
2. Импорттық құжаттар
Егер көлік шетелден әкелінген болса, кедендік декларацияны тексеріңіз. Онда утиль алымының төленгені туралы ақпарат көрсетілуі мүмкін.
Сонымен қатар төлемді растайтын құжаттарды талап етіңіз (төлем түбіртегі, «Жасыл даму» операторының келісімшарты және т.б.).
3. Алдыңғы иелерден мәлімет сұрау
Егер көлік бірнеше рет иесін ауыстырған болса, алдыңғы иелерден утиль алымының төленгені туралы құжаттарды сұраңыз. Бұл мәселені ертерек анықтауға көмектеседі.
2-қадам. «Жасыл даму» сайты арқылы тексеру
Қазақстанда утиль алымын төлеу мәселесін «Жасыл даму» сайтынан тексере аласыз.
Сайтқа кіріп, «утиль алымын тексеру» бөлімінде автокөліктің VIN-кодын енгізу арқылы утиль алымының төленгені туралы мәліметтерді алуға болады.
3-қадам. Мемлекеттік органдарға жүгіну
Егер интернет арқылы тексеру мүмкін болмаса, мемлекеттік мекемелерге барып, көмек сұрауға болады
1. Халыққа қызмет көрсету орталығы (ХҚКО)
Жақын орналасқан ХҚКО-ға барып, мамандарға көліктің VIN-кодын, техникалық паспортын және басқа да құжаттарды көрсетіп, мәлімет алуға болады.
2. Мемлекеттік кірістер комитеті (МКК)
МКК бөлімшесіне барып та, утиль алымы бойынша ақпарат сұрауға болады.
3. Тіркеу-емтихан пункті (ТЕП)
Автокөлікті тіркеу кезінде ТЕП мамандары утиль алымының төленгенін автоматты түрде тексереді.
4-қадам. Сатушы немесе импорттаушымен байланысу
Егер сіз көлікті сатып алуды жоспарлап жатсаңыз, сатушымен міндетті түрде төмендегі мәселелерді талқылаңыз.
1. Құжаттарды мұқият тексеру
Сатушыдан утиль алымының төленгенін растайтын барлық құжаттарды сұраңыз. Құжаттар қатарында төлем түбіртегі немесе «Жасыл даму» сияқты операторлардың берген анықтамасы болуы тиіс.
2. Жауапкершілікті келісімшартта көрсету
Сатып алу-сату келісімшартына сатушының утиль алымының төленгені туралы міндеттемелерін қосыңыз.
3. Кепілдік талап ету
Егер сатушы утиль алымы төленбеген көлік сатса, бұл жағдайда сіз шығынды өтеу немесе көлікті қайтаруды талап ете аласыз.
5-қадам. Егер утиль алымы төленбеген болса
Егер төлем жасалмағаны анықталса, келесі қадамдарды орындауға болады.
1. Жағдайды анықтау
Келісімшартты қарап шығыңыз. Егер сатушы төлем туралы ескертпеген болса, бұл жағдай сотқа жүгінуге негіз болуы мүмкін.
2. Заңгердің көмегіне жүгіну
Заңгер арқылы сатушыдан шығынды өтеуді немесе келісімді бұзуды талап етуге тырысып көруге болады.
3. Утиль алымын өзіңіз төлеу
Егер мәселе шешілмесе, утиль алымын өзіңіз төлеу керек боласыз.
Ол үшін:
- көліктің техникалық паспорты;
- сатып алу-сату келісімшарты;
- кедендік декларация (егер шетелден әкелінген болса) қажет.
Утиль алымы көлік пайдаланудың барлық мерзімінде бір рет төленеді. Егер бұрын төленген болса, оны қайта төлеп қажет емес. Сондықтан көлікті сатып аларда немесе тіркеу алдында бұл мәселені алдын ала тексеріп алыңыз. Әйтпесе, қосымша шығындарға немесе көлікті тіркеуден бас тартуға тап болуыңыз мүмкін.
