Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің Алматы қаласы бойынша департаментіне (бұдан әрі – Департамент) уәкілетті органның аумақтық бөлімшесі ретінде мемлекеттік қызмет туралы заңнама мен қызметтік әдеп нормаларын мемлекеттік қызметшілердің сақтауын бақылау функциялары жүктелген.
Департаментке Алматы қаласы бойынша Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтің (бұдан әрі – Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет) ұсынысы келіп түсті. Онда Алматы қаласының аумақтық органдарының бірінің басшылығы тарапынан 2024-2025 жылдары қызметтік өкілеттіктерін асыра пайдалану фактілері бойынша жауапкершілігін қарау сұралған. Атап айтқанда, қызметкерлердің лауазымдық міндеттеріне кірмейтін тапсырмаларды беру фактілері орын алған.
Осыған байланысты, аталған мемлекеттік орган қызметкерлерінің жартысына жуығы өз басшылығына ұжымдық шағым түсірген.
Ұсынылған материалдар негізінде Департамент аталған мемлекеттік орган басшылығының әрекеттеріне қатысты қызметтік тергеп-тексеру жүргізді.
Қызметтік тергеп-тексеру барысында мемлекеттік орган басшысының ауызша тапсырмасын орындау мақсатында қызметкер жұмыс уақытында базарға барып, бірқатар заттарды сатып алғаны анықталды.
Сондай-ақ, басшылық тарапынан қызметкерлерге тікелей лауазымдық міндеттеріне кірмейтін тапсырмалар берілгені белгілі болды.
Жоғарыда айтылғандардан мемлекеттік орган басшысы жұмыс уақытында өз бағыныштысына қызметтік міндеттеріне кірмейтін тапсырмалар бергені анықталады.
«Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметі туралы» Заңының (бұдан әрі – Заң) 43-бабының 2-тармағына сәйкес, лауазымды тұлғаларға қызметтік өкілеттіктерін орындауға қатысы жоқ және (немесе) Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзуға бағытталған бұйрықтар мен нұсқаулар беруге тыйым салынады.
«Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметшілерінің Әдеп кодексінің» (бұдан әрі – Әдеп кодексі) 6-тармағының 7-тармақшасына сәйкес, мемлекеттік қызметшілерге жеке сипаттағы мәселелерді шешу кезінде өз қызметтік жағдайын пайдаланып, басқа мемлекеттік қызметшілерге және өзге де адамдарға ықпал етуге жол берілмейді.
Жоғарыда баяндалған жағдайлар мен анықталған нақты деректер мемлекеттік қызметтің мәніне және қызметтік міндеттердің орындалуына қатысы жоқ тапсырмалардың берілуі мемлекеттік қызметшілердің құқықтары мен заңды мүдделерінің өрескел бұзылуы болып табылады.
Заңның 9-бабы 1-тармағының 8) тармақшасына сәйкес, мемлекеттік қызметші өзінің ар-намысына құрметпен қарауға, басшылар, өзге де лауазымды адамдар мен азаматтар тарапынан әділ және құрметті қатынасқа құқылы.
Әдеп кодексінің 8-тармағының 1) және 5) тармақшаларына сәйкес, мемлекеттік қызметшілер қызметтік қарым-қатынаста әріптестерімен іскерлік және сыпайы өзара қарым-қатынасты орнатуға және нығайтуға, сондай-ақ қызметтік ортада кемсітушілік пен ар-намысты қорлаудың кез келген түрлерін болдырмайтын қолайлы моральдық-психологиялық ахуалды қалыптастыруға бағытталған шаралар қабылдауға тиіс.
Қызметтік тергеп-тексеру материалдары Алматы қаласы Әдеп кеңесінің кезекті отырысында қаралды. Оның қорытындысы бойынша Кеңес шешімімен орталық мемлекеттік органның жоғары тұрған лауазымды тұлғасына мемлекеттік орган басшысын «мемлекеттік лауазымнан босату» түріндегі тәртіптік жаза қолдануды, ал оның орынбасарын «қатаң сөгіс» түріндегі тәртіптік жауапкершілікке тартуды ұсыну туралы шешім қабылданды.
Осыған орай, мемлекеттік қызметшілер тарапынан әдеп нормаларының бұзылуы анықталған жағдайда, олардың әрекеттеріне Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері агенттігіне және оның аумақтық департаменттеріне шағым түсіруге болатынын хабарлаймыз.
Авторы: Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің Алматы қаласы бойынша департаментінің бас маманы Ш. Турдуев
