ТОЗАҚ  ОТЫ

Күдіктілер шамы шақырайған үлкен залға бір-бірлеп кіргізілді. Мұнда тіпті шыбынның ызыңы естілмейді. Тек Антарктика қыртысындағы суық ызғар сезілгендей. Күдіктілердің арасында қорқыныштан үрейі қашқан  дода бас алаяқ қатын Зухра  да бар.  Жуан қатынның аузы-аузына жұқпайды. Керек десең сығандарша пал ашып, тамыр ұстайтыны тағы бар. Алдап-арбау, жымқыру оның хоббиі десе де болады.  Балық сатумен күнелткен зуылдақ әйелдің  иісі де ерекше. Киіміне қырық жыл сіңіп кеткен тердің иісі ме, әлде балықтың иісі ме, бір құдай білсін. Жиналғандар аузы-мұрнын тұмшалап әлек. Қыл аяғы табыт жасаушы Алексей  шал да қоңқиған мұрнын тыжырайтты. 

Ол бір туғаннан сүтке жарымаған сорлы жан еді. Үстіндегі киген киімнің сау-тамтық жері жоқ қайыршының көрген күні жапанда қараусыз қалған ит күркесін елестетеді. Құдайдың берген азабы ма, әлде өзінің жасаған әрекетінен бе, әйтеуір бағы бір жанбады. Сүйіктісі Тонядан да тұяқ көрмеді. Ақыры алжыған кәртамыс нәпақа табу үшін кабір қазып, табыттарды жақын маңдағы елді-мекенге сатқан. Қаз-қатар тізілгендердің ішінде сүйегі жіңішке, бірақ тән талшықтарының қуыс-қуысына газ толып кеткендей, ісініп кеткен Халел отыр. Ұнжырғасы түскен. Көзін ашқаннан  бастап отбасында көргені — есірткі сату. Бүгінде сол құрғырдың қара құлы. Әрісі несін айтасың, ылғи қағылған-соғылғандар. Ішінде көңілге жұпар сыйлап, фотоаппаратқа басып алатын әсем бейнені табу қиынның қиыны.  Көпшіліктің ішінде ең шеткері тұрған Клавдияға қарасаң, өмір сүруге құлшынысың  кетіп қалады. Арақтан аузы құрғамайтын ол сүйретіліп тірі өлік сияқты әзер жүреді. Беті долбарып ісініп кеткен. Алкоголді ішімдік оның ми жасушаларын өлтіріп, әбден топастандырып жіберген.  Өзі барып тұрған әзәзіл. Кезінде қыз баланы зорлағаны үшін абақтыға таңылған. Бар ғұмырын темір торда өткізген маскүнем шалға  еркіндіктің не екені бәрібір сияқты… Ағасы осыдан екі жыл бұрын абақтыға тоғытылған. Айтуға ауыз бармайды. Дегенмен, кезінде Гиппократ антын қабылдап, адамдардың өмірін сақтауға ниетті болған-ды. Артынан ол қызмет жасайтын емхана адам ағзасын сатумен айналысқан. Адамзаттың бәрі ар-ұятты ұмытып, көк қағазға тәуелді болған ба, түсінбейсің.

Қазылған көрдегі қыздардың мүрделері не үшін қажет болды? Осы сауал тергеушінің санасын әбден қажытқан. Қабырғада нән қара сағат үнсіз сырғиды. Үш ұйықтаса түсіне кірмейтін қылмыстың бұл түрі барлық аймақты дүр сілкіндірді. Тергеу органы анықтама беретін бюроға  айналып кеткендей. Қарғыс айтқан халық саны күн санап артуда. Есігін ашсаң майланбаған арбаның доңғалағы сықылды шиқылдайтын сейфтің іші том-том істерге толы. Оларды шаң басқалы алты айдың жүзі болды…

Бүгін он сегізінші  адам қызының мүрдесін жоқтап, полиция бөлімшесін басына көтерді. Келген сексен жасты алқымдаған қария екен. Қасында ұлы мен келіні бар. Әлгі қария қолындағы балдағымен Жантас отырған үстелді қатты зілмен ұрып, тергеушіге ұмтылып:

• Бұл қанды қол қылмыскердің құдай сүйер қылығы жоқ. О заманда

бұ заман, аруақты ойыншық қылған хайуанды қолға түсірсем мына бес оқты ойланбай-ақ тура маңдайына қадар едім!.. Қария қалшылдап кетті.  Оны байқаған екі сақшы қарттың қолындағы  «Бесатарды» жұлып алған. Жантас амалсыз аз уақыттың ішінде күдіктіні қолға түсіретінін айтып ақталды.

Жұрт тағы шуылдасып тарасты… Бағана үш сағат бұрын  дәлізде жүргізілген «жеке тұлғаны тану туралы тергеу амалы» өз нәтижесін бермеді. Келген екі қабір қазушының айтуына қарағанда, бұл адамдардың арасында әлгі көрген күдіктінің жоқ екені анықталды. Іс насырға шапты. Бастапқыда жедел іздестіру қызметкерлері қылмыскердің көздеген мақсатын шеше алмай, бас қатырды. Бірі күдіктіні қу құлқынның құлы болған асыл тастар мен әшекей бұйымдарды іздеуші деп тон пішті. Бірі майдың бір бөлігін шыжғырып алып,  тағы бір бөлігін қақтап жейтін адам жегіш деген қорытындыға келді. Бірақ бұл  жорамалдар Жантастың күмәнін сейілтпеді.

 Аз уақыттың ішінде қылмысқа қатысы бар деген біренеше адам тұтқынға алынды. Құқық қорғау органдарының ешбір дәлелдері болмағандықтан артынша оларды босатып жатты. Күн өткен сайын ғаламторда мың сан қауесет таралып, БАҚ өкілдері жарысып жазды.

Шілденің шыжыған күнінде Жантас кабір басында кәдімгі педикулез індетіне тән фактіні анықтаған. Әңгіме түнгі көбелектерге тән «Пита биттері» туралы емес. Бар болғаны тінтуір – адамның басындағы қанды соратын паразит жайында. Ал,  «Бит — кедей адамдардың ауруы» — екенін Жантас жақсы біледі. Демек, қылмыскердің, жағдайы төмен.

Жапандағы моладан сәрсенбінің сәтті күнінде қыз баланың  мойынға тағатын орамалы табылған. Сот-медициналық сараптамасының қорытындысы бойынша, әлгі орамалдан жыбырлаған бит шыққан. Демек, күдіктінің мүрдені он күнге жетпей  қазып алғаны белгі болды. Себебі арнайы мамандардың сараптауы бойынша,  паразит  бір аптаға дейін қоршаған ортада қансыз өмір сүре алуға бейім екен.

Үшіншіден, тергеу тобы бүгін ойда-жоқта жаңа қазылған көрден бальзамдалған мәйітті тауып алды. Бір қызығы әлгі күдікті мәйітті қайта жерлеуге үлгермеген. Тарихтан білетініміз, алғаш бальзамдауды ертедегі мысырлықтар қолданған. Олар денеге бальзам жағуға жеті күн жұмсаған. Ежелгі мысырлықтар «адам денесін мумиялау» — оны о дүниеге  қауіпсіз өткізу үшін маңызды» — деп сенген. «Мумия» деген сөзді ести қалсақ, бәріміздің ойымызға бірден Мысыр, Патшалар алқабы, Тутанхамон келетіні сөзсіз. Демек, күдікті адам Бурман формуласын жақсы меңгерген. Ол жансыз денедегі қанның ұйығанына қарап, адамның қай уақытта жан-тәсілім еткенін нақты біледі. Менделеев кестесіндегі элементтерді ең жеңіл – сутегінен бастап ең ауыр – уранға дейін олардың атомдық салмағының өсуі ретін жатқа білетіні сөзсіз. Төртіншіден, күдікті адам мола басында белгісіз біреуге оқ атқан. Оған  қабір басындағы қабырғалардағы жарақаттар шамамен10 метрден 15 метрге дейінгі қашықтықта атылған оқтың салдарынан пайда болғаны анықталды. Оқиға орнын қарау хаттамасына және криминалистік сараптама қорытындысына сәйкес атыс болған жерден 2 резина оқ,  1 оқ  тығыны, 4 бытыра, шеге суырғыш табылған. Әйтеуір тынымсыз жүргізілген тергеу амалдарының арқасында күдіктінің бетпердесі ашылып келеді… 

Егор жан рахатын қараңғылықтан, мәңгіге тыныштыққа ұласқан әлемнен іздейтінді шығарды. Дүрбі сала қалсаңыз, қолына күрек алып, ала дорбасын асынған елудегі азаматты. Бүгін де екі өкпесін қолына алып, әлденеден құр қалғандай молаға жүгірді…

         Аспан күмбезінде қағылған күміс шегелердің арасында ай өлі жарығын шашып тұр. Кім білсін, Егордың қан сасыған тірлігінен жалықты ма, әйтеуір аспанның қақ ортасына шалқая салған. Желтоқсанның суық ызғары ескірген молалардың әрін одан әрі қашырды. Күн көзіне әбден қақталып, сыры кеткен қабірлер көңіліңе мұң ұялатады. Әрісі — суреттер әлемі. Олар да сарғыш тартып, өңін жоғалтқан. Мұнда бәлкім біреудің сүйікті жары, енді бірінің баласы, бірінің ет жақыны жатқан шығар. Арғы бетте қаз-қатар тізілген ескерткіштің үстінде қып-қызыл шоқ гүлдері шашылып қалыпты. Кім білсін, бұл еріккен сумақай желдің ойыны ма?..

         Бүгін ақ ұлпа қар қалың жауған екен. Зер салып қарасаңыз, тіршіліктің нысаны мүлдем байқалмайды. Тек онда Егордың алып аяқтарының іздері жатыр. Сәлден соң ол әлгі гүл көмкерген қабірге беттеді. Бір қызығы, осынша тас керең өлі түнде ол сауысқандай сақ қимылдайды. Кейде ол өзін ежелгі Апофис түнек құдайымен қол ұстасып жүргендей сезінетін. Сол кезде оған Ібілістің ессіз долылығы бітіп, қабірдің ішек-қарнын ақтарып тастайтын. Сау адамның тамағын ішіп, ауру адамның ісін істейтін бұл жан  қорқыныш, үрей сезімдерінен мүлдем ада.

Жүгіре басып тың тыңдаған алыппен бірге мойнындағы ағашқа керіліп тұрған Иса пайғамбардың суреті бар  алқасы бірге қозғалады. Ол басы зілдей күректі қара жерге қайта тіреді. Сол-ақ екен, құлағына 9 жасар шыңғырған қызының дауысы тағы естілді.

• Әке, әке, өзіңді қатты сағындым. Мына жер сондай суық. Сенің ыстық құшағыңды сағындым. Әжемді сағындым…

Осыдан  жеті жыл бұрын жол апатынан құдай қосқан сүйікті жары мен құлыншағынан айырылған еді. Қызының жан дауысы жүрегін жаншып жіберді.

• Қазір, аппақ гүлім, қазір, қазір, кішкентай жапырағым. Сәл шыдасаң

болғаны, сені тозақ отынан құтқарып аламын. Бүгін өзіңді ойлап, көз шырымын алмадым.

Егор көзді ашып-жұмғанша қабылан әулетінің жұрнағы болған  қара багираға айналды. Қимылы шапшаң. Қолындағы ағаш сапты күректі лақтыра сап, екі қолымен топырақты қаза бастады. Табиғаттың тылсым күші адамның дегеніне көнсін бе? Желтоқсанның сары аязы сақылдап тұр.  Лезде-ақ саусақтары қанға боялды. Қабір басында өмір мен өлім арпалысып жатқан сияқты.  Аппақ қардың үстінде жаншылып жатқан гүлдер мен тамшылаған қан өзегіңді өртейді. Амалы таусылған әлгі бейшара күрекке қайта жармасты. Туғаннан бері қайда барса да күрек пен кітап қасынан табылады. Көргені бейнет. Тәңірім осы жанға жаһанның бар ауыртпалығын артып бергендей. Өмір бойы әкенің  жылулығына жарымаған ол әйел махаббатын да сезіне алмады. Ақ жаулықты анасы болса, арбаға таңылған. Айта берсең, тауқыметі бітпейтін шиқылдауық арба секілді.

         Жердің беті бір күрек басындай тоң болып қатқаны болмаса, асты жұмсақ екен. Ол ақыры әлсіз жанған шамның жарығымен 1,5 метр тереңдікте жатқан мәйітті қазып алып, түк болмағандай сыртқа итере салды. Тура бүгін он сегізінші қабір қазылды. Егордың бұл әрекетіне адам түгіл, таулар да үрейлене қарап қалыпты…

         Үйдің ішінде шашылып жатқан  қыз баланың  мүрделеріне қарау өте жиіркенішті. Төр бөлмедегі сықырлауық кереуеттің астында бальзамдалған адам аяқтары салынған жәшікті көзің шалады. Оның үстін газетпен жауып қойған. Егор үйге кіре салысымен жаңа мүрдені тазалауға кірісті. Ол өлген жас адамның миын темір ілгекпен мұрын қуысы арқылы шығарып алды, одан соң ішкі ағзаларымен қатар ішек-қарынын да алып тастады.  Мәйіт кейпін өзгертпей, ұзақ уақыт сақтау үшін формалин, спирт, глицерин және сірке қышқыл калийдің судағы ерітіндісін қолданып, терең демалды.  Егор — бес саусағынан өнер тамған мүсінші. Жас мүрдені лезде-ақ әдемі қуыршаққа айналдырды. Қуыршақтың көздеріне кейде кәдімгі жейдеге тағылатын түймені тағатын. Енді бірде қоқыстан тауып алған жасанды қуыршақтың көздерін ойып салатын. Басына өлген адамның шаштары орнатылып, кейде бантик байланатын. Жансыз қуыршаққа қоқыстан тауып алған шүберектен киім тігіп, кейде өз қызының киімдерін кигізіп қоятын. Дегенмен, жоқтық тауқыметі оның жүйкесін жеп қоятын. Қанша шебер болғанымен өмірдің ащы тауқыметі оның артын ашатын. Жұпыны маталар мен дұрыс кептірілмеген мумиядан жасалған қуыршақтар адам бойында үрей туғызады. Бірақ Егор үшін жан рахаты тірілер емес, керісінше өлілер әлемі болатын. Ол өз жанына жылулықты күлімдеген қуыршақтарының көзінен көретін. Өзі жасап шыққан қуыршақтардың әрқайсысына есім беріп, үстел басына отырғызып, ертегі айтады. Кейде олармен сырласып, тамақ әзірлейді. Ал, уақыт сырғып өте берді. Осынау жиіркенішті тірліктің соңы немен тынарын ол тіпті ойлағысы да келмейтін.

         Уақыт өте келе Жантас куәгерлердің айтуымен күдіктінің фотороботын жасап шықты. Тергеушінің қолында Егорды шарасыз мойындататын толық дәлелдемелер мен фактілер жетерлік. Бүгін сот-баллистикалық қорытындысына сәйкес, қабір басынан табылған оқ-дәрілер «Оса», «Стражник» атты өзін-өзі қорғау травматикалық  қаруға жататындығы, оқ тығыны 16 калибрлі аңшылық бытыралы оқтарға арналғаны анықталған. Ал саусақ іздері  Егорға тиесілі.

Ақыры темір есік қағылды. Ішке Жантас пен екі иығы еңгезердей екі жігіт баса-көктеп кіріп келді. Өмір бойы жарық көрмеген бөлме ішінде көктің иісі бұрқ етті. Аядай бөлме іші — нағыз тозақтың оты. Жантаспен ере барған екі айғақ адамның бірі сол жерде, мұрнынан қан кетіп, талып қалды. Егордың тілі байланып, мәңгі арбаға таңулы анасын құшақтай берді. Аула маңы у-шу. Қылмыскердің қолына кісен салынды. Журналистер Егорды қаумалап, осы жасаған хайуандық әрекетіне жауап алғысы келеді…

         Айтпақшы, әлгі қабір басынан табылған паразит те, Иса пайғамбардың мүсіні бар алқа да Егордікі болып шықты. Сондай-ақ қабір басында Егорды көрген куәлардың берген айғақтары да, үй ішінен табылған адам мүрделері де оның нақты қылмыскер екенін дәлелдеп берді.

Өмір жалғасады…  Өмір  бар жерде өлім де бар. Әділдік бар жерде қылмыс та қатар жүреді. Бір қызығы, ғарышты бағындырған адамзат адам түйсігіндегі жұмбақ болған сырды ашуға қауқарсыз. Егорды осындай құдайсыздыққа итермелеген нендей күш? Бұл да тылсым әлемнің бір құпиясы…

Алма Түсіпбекова

[ratings]