Газды сусындардың адам ағзасына зияны

Қазіргі таңда газдалған сусындар әлемде кеңінен таралған. Олардың түрлі дәмдері мен тартымды қаптамалары тұтынушыларды қызықтырады. Алайда, бұл сусындардың адам денсаулығына тигізетін кері әсерлері туралы көпшілік біле бермейді. Олардың құрамындағы зиянды заттар түрлі аурулардың пайда болуына және асқынуына себепші болуы мүмкін. Бұл мақалада газдалған сусындардың ағзаға зияны туралы толық қарастырамыз.

Газды сусындардың зиянды құрамдастары

Газдалған сусындар құрамындағы кейбір негізгі компоненттер адам денсаулығына кері әсер етеді:

• Қант пен тәттілендіргіштер – газды сусындардың құрамында қант мөлшері өте жоғары. Мысалы, 330 мл газды сусынның құрамында 30-40 г қант бар, бұл шамамен 7-10 шай қасық қантқа тең. Тәттілендіргіштер ағзадағы инсулин деңгейін жоғарылатып, диабет пен семіздік қаупін арттырады.

• Фосфор қышқылы – сүйек тінін әлсіретіп, кальцийдің сіңуін төмендетеді, нәтижесінде остеопороз қаупі артады.

• Көмірқышқыл газы – асқазанның қышқылдық деңгейін жоғарылатып, гастрит және асқазан жарасын тудыруы мүмкін.

• Жасанды бояғыштар мен консерванттар – кейбір химиялық қоспалар бауыр мен бүйрекке ауыртпалық түсіріп, аллергиялық реакциялар тудыруы мүмкін.

Денсаулыққа кері әсері

1. Асқорыту жүйесіне зияны

Газдалған сусындар ішектегі пайдалы бактерияларды өлтіріп, асқазан-ішек жолдарының микрофлорасын бұзады. Бұл ас қорытудың бұзылуына, іштің кебуіне және гастриттің дамуына себеп болады. Көмірқышқыл газы асқазанда газ түзілуін күшейтіп, қыжыл мен рефлюксті тудыруы мүмкін.

2. Сүйек және тіс саулығына әсері

Фосфор қышқылы сүйек тінінен кальцийдің шайылуына әкеліп, сүйектердің сынғыштығын арттырады. Бұл әсіресе балалар мен қарт адамдар үшін қауіпті. Газды сусындар құрамындағы қышқылдар мен қант тіс эмалін бұзып, тісжегінің дамуына ықпал етеді.

3. Семіздік пен диабет қаупі

Газды сусындарды жиі тұтыну артық салмақтың жиналуына әкеледі. Қант инсулин деңгейінің күрт жоғарылауына себеп болады, бұл ұзақ мерзімді қолдану кезінде инсулинге төзімділікті тудырып, 2-типті қант диабетіне алып келуі мүмкін. Зерттеулер көрсеткендей, газдалған сусындарды күнделікті тұтынатын адамдарда қант диабетінің даму қаупі 20%-ға жоғары.

4. Жүрек-қан тамыр жүйесіне әсері

Көп мөлшерде газдалған сусын ішу жүрек ауруларының қаупін арттырады. Ғылыми зерттеулер бұл сусындардың қан қысымын жоғарылататынын және қан тамырларына теріс әсер ететінін дәлелдеген. Сондықтан дәрігерлер жүрек-қан тамыр жүйесінің саулығын сақтау үшін газдалған сусындарды тұтынуды шектеуді ұсынады.

5. Бауыр мен бүйрекке әсері

Газдалған сусындар құрамындағы қант пен химиялық қоспалар бауырға артық жүктеме түсіреді, бұл майлы гепатоз (бауырдың майлануы) және басқа аурулардың дамуына ықпал етеді. Сонымен қатар, құрамында фосфор қышқылы көп сусындарды жиі тұтыну бүйректе тас пайда болу қаупін арттырады.

Ғылыми зерттеулер мен фактілер

• Америкалық зерттеулер көрсеткендей, газдалған сусындарды жиі тұтыну жүрек-қан тамыр ауруларының даму қаупін 25%-ға арттырады.

• Гарвард университетінің ғалымдары жүргізген зерттеу бойынша, газды сусындар 2-типті қант диабетінің даму қаупін 20%-ға арттырады.

• Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДСҰ) газдалған сусындардың артық тұтынылуы семіздік пен метаболикалық синдромның негізгі себептерінің бірі екенін мәлімдеген.

Қорытынды

Газдалған сусындар адам ағзасына айтарлықтай зиян тигізеді. Олардың құрамындағы қант, фосфор қышқылы және басқа да химиялық қоспалар асқорыту жүйесіне, сүйек және тіс саулығына, жүрек-қан тамыр жүйесіне және бауыр мен бүйрекке кері әсерін тигізеді. Сондықтан денсаулықты сақтау үшін газдалған сусындарды тұтынуды шектеу керек. Оның орнына таза су, табиғи шырындар және шөп шайларын тұтыну әлдеқайда пайдалы болады.

С.Ж. Асфендияров атындагы Қазақ Ұлттық

Медицина Университетінің жалпы медицина факультетінің Молекулалык биология жане

медициналық генетика кафедрасының

доценті, биология ғылымдарының

кандидаты Бейсенова Айжан Жумагазыевна,

Жалпы медицина факультетінің 1 курс студенті

Серікбай Орынғазы Маратұлы