Биыл Ұлттық валютаға-30жыл.Ең алғашқы ұлттық валютамыз — қазақ теңгесі 1993 жылы шығарылды. Банкноталар Англияның «De La Rue» фабрикасында басылған болатын. Алғашқы теңгенің қасбеттеріне еліміздің мәдени, саяси өмірінде өшпес із қалдырған тариxи тұлғалардың бейнесі басылса, сырт тұсына кең байтақ жеріміздің сұлу табиғаты мен тариxи сәулет нысандары енді. әл-Фараби-1теңге, Сүйінбай-3теңге, Құрманғазы-5теңге, ШоқанУәлиханов-10теңге,Құнанбай-20теңге,Әбілқайырхан-50теңге, Абылайхан-100 теңге болып шығарылды.Қазақ валютасын өмірге келтірген суретшілер Тимур Сүлейменов, Меңдібай Алин, Ағымсалы Дүзелханов, Қайролла Әбжәлеловтер Англияда жүріп, банкноталарды жасауға біршама тер төкті. Кейіннен 1994 жылы қағаз тиындардың орнына жезден жасалынған 2,5,10, 20 және 50 номиналды монеталар шықты. 1993 жылғы 15 қарашада Қазақстанның ұлттық валютасы- теңге айналысқа енгізілді. 1993 жылы Қазақстан өзінің ұлттық валютасы теңгені енгізу арқылы экономикалық тәуелсіздікке жетудегі маңызды қадам жасады. Бұл оқиға Кеңес Одағы ыдырағаннан кейін елдің өз экономикасын дербес басқаруға деген ұмтылысын білдірді. Соңғы онжылдықтарда теңге тұрақты дамып, Қазақстанның қаржы жүйесінің құрамдас бөлігіне айналды. Теңгенің енгізілуі елдегі қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз ету үшін өз валютасын жасау қажеттілігіне жауап болды. Теңгені енгізу туралы шешім Қазақстанның тәуелсіздік жағдайында тиімді жұмыс істеуге қабілетті егеменді қаржы жүйесін қалыптастыруға ұмтылысын айғақтады.
Теңге енгізіле салғандағы бастапқы жылдары салыстырмалы белгісіздіктен кейін ғана тұрақтана бастады. Қазақстанның Ұлттық банкі кәсіпкерлер, инвесторлар мен азаматтар үшін тұрақтылық пен болжамдылықты сақтауға тырысып, теңге бағамын қалыптастыруға белсене атсалысты.
Ұлттық валютамыз ішкі және сыртқы сауданың маңызды құралына айналды. Ол әртүрлі экономикалық операцияларды жүзеге асыру үшін қажетті айырбас құралын қамтамасыз етеді. Теңгенің тұрақтылығы қазақстандық кәсіпорындар мен қаржы институттарының сенімін нығайтуға ықпал етеді, бұл өз кезегінде елдегі инвестициялық ахуалға оң әсерін тигізеді десек қателеспеспін.
Теңге тек өз еліміздің ішінде айналым құралы қызметін атқарып қана қоймай, халықаралық қаржылық операцияларда да белсенді қолданылады. Бұл Қазақстанның әлемдік экономикаға жаһандық интеграциялануын көрсетеді. Валюта дүние жүзіндегі серіктестермен саудада сәтті қолданылады, бұл елдің әлемдік аренадағы экономикалық байланыстарының нығаюын көрсетеді.
Өзінің тұрақтылығына қарамастан, теңге әртүрлі факторларға, мысалы, энергия бағасының өзгеруіне байланысты өзгерістерге ұшырайды. Қазақстан экономикасы табиғи ресурстарды өндірумен тығыз байланысты және әлемдік нарықтағы ауытқулар ұлттық валюта бағамына әсер етуі мүмкін. Ықтимал жағымсыз әсерлерді азайту үшін қаржы секторын дамытуды жалғастыру аса маңызды.
Ұлттық валютамыз теңге – Қазақстанның экономикалық өмірінің ажырамас элементі. Оның тарихы, тұрақтылығы және халықаралық қолданылуы ұлттық валютаның болуының, оның дамуы мен тұрақтылығының ел үшін маңыздылығын көрсетеді. Қиындықтар мен перспективаларды ескере отырып, Қазақстан қазіргі әлемдік экономикада теңгені пайдаланудың тұрақтылығы мен әртүрлілігін қамтамасыз ете отырып, өзінің қаржы жүйесін нығайтуды жалғастырады.
Алкебаева Д.А
әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың заң факультеті азаматтық құқық және азаматтық іс жүргізу,еңбек құқығы кафедрасының оқытушысы
Меллат Қ.Д
әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың заң факультетінің студенті
