Сотталғандардың туыстары мен таныстары тыйым салынған заттарды түзеу мекемелеріне беру үшін қандай бір амалдарға барады. Жеткізудің негізгі арналары-сәлемдемелер. Тыйым салынған заттарды қоршаулар арқылы лақтырады, қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді кездесулерге келген сотталғандардың туыстары алып өтуге тырысады. Бұл ерекше тапқырлықты көрсетеді. Мысалы, кондитерлік өнімдер ұялы телефондармен толтырылады, алкоголь бөтелкелері торттарға, темекі қораптарына, киімге, аяқ киімге, консервілерге жасырылады.
Әрбір түзеу мекемесінде күту, келушілерге арналған сәлемдемелерді қабылдау-тапсыру бөлмелерінде заңсыз заттардың берілуінің алдын алу және алдын алу үшін көрнекі ақпарат қызмет етеді, осындай бұзушылықтарға жол бермеу, сондай-ақ олар үшін жауапкершілік туралы түсіндіру әңгімелері жүргізіледі.
Күту бөлмелерінде түзеу мекемесіне тыйым салынған заттарды алып кіруге тырысқан адамдарды ұстау фактілері туралы бейнефильмдер көрсетіледі. ҚАЖ мекемелерінде іске асырылатын режимдік іс-шаралардың қатарына: сотталғандарды тінту; олар тұратын үй-жайларды тінту; олардың заттарын тексеру; посылкаларды, сәлемдемелер мен бандерольдерді тексеру; түзеу мекемесінің аумағындағы және оған іргелес аумақтардағы (режимдік талаптар белгіленген) адамдарды, олардың заттарын, көлік құралдарын тексеру кіреді. Тізбеленген режимдік іс-шаралар сотталғандарға тізбесі Қазақстан Республикасының заңнамасында және түзеу мекемелерінің ішкі тәртіп қағидаларында белгіленетін объектілердің (заттардың, нәрселер мен құжаттардың) заңсыз келіп түсуіне жол бермеуге және оларды жазасын өтеп жүрген адамдардың құқыққа қарсы іс-әрекеттер жасауда пайдалануына жол бермеуге арналған.
Тексеру мен тінту жүргізу түзеу мекемесінің күнделікті қызметі жағдайында сотталғандардың, режимдік талаптар белгіленген аумақтардағы адамдардың құқыққа қарсы іс-әрекеттерін болдырмауға бағытталған алдын алу құралы ретінде жүргізіледі.
Мұндай бұзушылықтардың алдын алуда режимдік қызметтерді тексеру, сәлемдемелерді және сотталғандармен ұзақ немесе қысқа мерзімді кездесуге келген азаматтарды тікелей тексеру топтары маңызды рөл атқарады. Режимдік объектіге кіретін көлік құралдары тексеріледі. Тексеру процесіне кинологиялық қызметтің қызметкерлері тартылады. Алайда сотталғандардың туыстары мен олардың таныстары пайдалануға тыйым салынған заттарды түзеу мекемелеріне беру әрекетін тоқтатпайды. Осылайша, олар сотталғандарды режимді бұзуға итермелейді, өйткені тыйым салынған заттарды сақтау жазаны өтеудің белгіленген тәртібін қасақана бұзу санатына жатады, бұл шартты түрде мерзімінен бұрын босату немесе жазаның өтелмеген бөлігін неғұрлым жеңіл түрімен ауыстыру туралы шешімге теріс әсер етеді.
Даурен Рашев,
«ЕС-164/1 мекемесі» РММ РжКБ бастығы әділет капитаны
