Тұрмыстық зорлық-зомбылық бұл — қазіргі біздің дамыған қоғамымыздағы көкейкесті мәселеге айналып отыр. Соның дәлелі соңғы үш жылда отбасылық-тұрмыстық қатынастар саласындағы құқық бұзушылықтардың саны 2,5 есеге артуы құзырлы орындардың мәселенің алдын алу үшін әрекет жасауы қажеттігін түсіндіргендей. Әлеуметтік желілерде тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қатысты ақпараттар легінің көбейіп кетуі де бұл мәселеге көз жұмып қарауға болмайтынын көрсетеді.
Оның үстіне әлем елдеріндей біздің елімізде де пандемиялық жағдай тұрмыстық зорлық зомбылықты арттыра түскендіктен жедел шаралар қабылдау қажет болды. Сондықтан Нұр-Сұлтандағы ЕҚЫҰ Бағдарламалар офисі өзінің гендерлік зомбылыққа қарсы қызметі аясында тұрмыстық зорлық-зомбылықтан зардап шеккен адамдарға тұтас қамтитын көмек көрсету үшін қосымша орналастыру және сарапшыларды жалдау арқылы Қазақстанның сегіз өңіріндегі дағдарыс орталықтарының әлеуетін арттыра түсті. Қазіргі таңда еліміздің әр бұрышындағы дағдарыс орталықтары көмек көрсетуге толықтай дайын.
Сондай ақ заңнамалар да күшейтілу үстінде. Мемлекет басшысының «Сындарлы қоғамдық диалог – Қазақстанның тұрақтылығы мен өркендеуінің негізі» Жолдауын жүзеге асыру мақсатында тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қатысты жауапкершілік күшейтілді. Қылмыстық кодекстің 110-бабы «Қинау» жеке айыптау ісінен жеке-көпшіліктік айыптау ісіне ауыстырылды. Бұл полиция қызметкеріне отбасылық «тиранның» кінәсіне дәлел жинау құзыретін берді. Бұрын мұнымен зәбір көрушінің өзі айналысатын. Сол сияқты осы баптың 2-бөліміндегі бас бостандығынан айыру мерзімінің ең төменгі уақыты 3 жылдан 4 жылға көбейтілді. Отбасылық бюджетке салмақ түсетіндіктен, бұған дейінгі айыппұл салу шарасы, ескерту беру немесе қамауға алу шарасымен алмастырылды. Бұрын әкімшілік өндірістің кез келген кезеңінде татуласуға болатын болса, қазір тек медиациядан өткен соң ғана сотта татуласуға болады.
Тағы бір айта кетер жайт, бүгінде тәртіп сақшылары жәбірленушілерге 30 күнге қорғау нұсқаулығын береді. Бұрын ол тек 10 тәулікке жарамды болатын. Қорғау нұсқаулығы деп отырғанымыз – жапа шеккен адамға зорлық көрсеткен тұлға қоңырау шалып, кездесу іздеп, мазаламауын қадағалайтын заңды құжат. Егер құқық бұзушы бұл талаптарды бұзса, заң органдары оны қамауға алуға құқылы. Дегенмен қоғамда өршіп бара жатқан баласын сабаған әке, ажырасып кеткен жұбайына зәбір көрсететін ер адамның көбеюі отбасылық зорлық зомбылықпен күрестің әлі де күшейтіле түсуін талап ететіндей.
Раисов Тимур, Алматы қаласы мамандандырылған ауданаралық әкімшілік сотының судьясы
