Қазақстан халқы осыдан 30 жыл бұрын тарихи таңдау жасап, бағыт-бағдарын айқындап, алға қойған мақсаттарына жету жолында жаңа қадам жасап, жаңа Конституцияны қабылдады.
Ағымдағы Конституция 1995 жылы 30 тамыз күні жалпы халықтық Референдум негізінде қабылданды және 5 қыркүйек күні өз күшіне енді. Конституция мемлекеттік құрылыстың құқықтық негізін қалыптастырушы құжат болып табылады. Ол мемлекеттілік тетік, қоғамдық, саяси институттар ретінде қызметтің негізі боларлық принциптерін орнықтырды, адам мен азаматтың Конституциялық мәртебесін белгіледі, экономикалық құрылыстың негіздерін айқындады. Ол біздің ата-бабаларымыздың көптеген ұрпақтарының азаттық және өз тағдырын өзі шешу мүмкіндігі туралы, билік барша халықтың мүддесіне қызмет ететін мемлекет туралы, бүкіл әлемге белгілі әрі құрметтелетін тәуелсіз ел туралы армандарының осы заманғы құқықтық түсініктерін бейнеледі.
Өткен отыз жыл ішінде Конституцияға алты мәрте түзету енгізілді: 1998, 2007, 2011, 2017, 2019 және ең ірісі – 2022 жылы. Әрбір өзгеріс – мемлекеттің саяси, әлеуметтік сұранысына жауап ретінде қабылданған тарихи шешім.
- 1998 жылы президенттік өкілеттік мерзімі 5 жылдан 7 жылға ұзартылды.
- 2007 жылы партиялық жүйе күшейтіліп, Мәжіліс сайлауы партиялық тізім бойынша өтетін болды.
- 2017 жылғы реформалар президенттік өкілеттіктердің бір бөлігін Парламент пен Үкіметке беруді көздеді.
- 2022 жылғы 5 маусымдағы референдум – конституциялық даму жолындағы бетбұрысты кезең.
2022 жылғы түзетулердің ауқымы ерекше: Конституцияның үштен бір бөлігіне – 33 бабына өзгеріс енгізілді. Бұл – «Суперпрезиденттік» басқару формасынан бас тартып, билік тармақтарының теңгерімін орнықтыруға, демократиялық институттарды нығайтуға бағытталған маңызды қадам болатын.
Конституцияның 30 жылдық мерейтойы аясында Мемлекет басшысының тапсырмасымен рақымшылық туралы заң қабылданды. Бұл қадам 15 мыңнан астам адамға қатысты болады. Әсіресе қарттар, мүгедектер, әйелдер мен алғаш рет қылмыс жасаған азаматтарға жеңілдік қарастырылған.
Осы жылдар ішінде Конституция елмен бірге жаңарып, нығайып, заман талабына бейімделіп отырды. Ол – елдің ішкі тұрақтылығының, халықаралық беделінің және азаматтық қоғам дамуының берік тірегі. Ата Заңымыздың отыз жылдығы құтты болсын!
Б. Тұртбаева, Ұлытау облысының мамандандырылған ауданарылық экономикалық сотының судьясы
