Абай атындағы қазақ ұлттық педагогикалық университеттің «Тарих және құқық» институтіндегі ғылыми-академиялық құрылымындағы маңызды өзгерістердің бірі – жаңа «Гуманитарлық ғылымдар» кафедрасының құрылуы. Бұл өзгеріс білім беру саласындағы қазіргі талаптар мен стратегиялық даму бағдарларына сәйкес қабылданған ірі қадам саналады.
Кафедра құрамына қоғамда рөлі ерекше үш мамандық – философия, мәдениеттану және дінтану біріктіріліп, гуманитарлық саладағы білім мен ғылымды бір орталыққа шоғырландырудың жаңа моделі жүзеге асты. Жаңа кафедра тек құрылымдық қайта ұйымдастыру емес, университеттің ғылым, білім және тәрбие саласындағы жаңа кезеңге аяқ басуының айқын көрінісі.
Университеттің академиялық саясаты соңғы жылдары сапалық өзгерістерге бағытталып келеді. Білім беру мазмұны жаңарып, оқу бағдарламалары халықаралық талаптарға бейімделіп, ғылымды дамытуға ерекше назар аударылуда. Осы контекстте гуманитарлық ғылымдарға жаңа серпін беру мақсатында жеке кафедраның құрылуы – заман талабынан туындаған қажеттілік. Гуманитарлық пәндердің қоғамдағы рөлі артып отырғанын ескерсек, философиялық ойлау, мәдениетаралық коммуникация, дінтанулық талдау, рухани және идеологиялық процестерді ғылыми түсіндіру – бүгінгі мамандар үшін аса маңызды қабілеттер.
«Гуманитарлық ғылымдар» кафедрасы үш маңызды бағытты біріктіреді:
- Философия
- Мәдениеттану
- Дінтану
Бұл үш саланың интеграциясы – ғылыми мектептерді нығайтуға, пәндік байланысты күшейтуге және студенттерге анағұрлым кең дүниетаным ұсынуға мүмкіндік береді.
Философия саласы: дүниетаным қалыптастыратын басты бағыт
Философия – университеттің іргелі ғылымдарының бірі. кафедра құрамындағы философтар студенттердің сыни ойлауын қалыптастыру, адам мен қоғамды, тарих пен мәдениетті, ғылым мен этиканы терең түсіндіруге бағытталған курстар жүргізеді. Оқу бағдарламасында әлемдік философиялық мектептер, қазақ ойшылдарының мұрасы, қазіргі заман философиясы, этика, логика, ғылым философиясы сияқты бағыттар кең қамтылады.
Философия саласының басты артықшылықтары:
- Студенттердің дүниетанымын тереңдетеді
- Кәсіби салада шешім қабылдау қабілетін дамытады
- Ақпараттық қоғамда сыни ойлау мәдениетін қалыптастырады
- Ғылыми пайымдаудың негізін салады
Мәдениеттану — ұлттық код пен мәдени саясатты зерттейтін сала
Мәдениеттану кафедра жұмысының өзекті бағыттарының бірі.
Жаһандану дәуірінде мәдени өзгерістер жылдам жүріп, ұлттар арасындағы байланыс күрделеніп келеді. Осы тұрғыда мәдениеттанушы мамандардың қоғамдағы рөлі ерекше.
Кафедрадағы мәдениеттану курстары қамтиды:
- Мәдениет теориялары
- Қазақтың рухани-мәдени мұрасы
- Әлемдік өркениеттер тарихы
- Креативті индустриялар
- Мәдени коммуникация
- Қазіргі мәдени үрдістер
Студенттер ұлттық мәдениеттің құндылықтарын, заманауи мәдени процестердің табиғатын, мәдени саясаттың мәнін түсініп шығады.
Дінтану – рухани қауіпсіздіктің кепілі
Дінтану – қоғамдағы рухани тұрақтылық пен қауіпсіздіктің негізін құрайтын ғылым.Әлемдегі діни ахуалдың өзгеруі, ақпарат кеңістігінің ықпалы, дәстүрлі емес діни ағымдардың таралуы кәсіби дінтанушыларды даярлаудың өзектілігін арттырып отыр.
Кафедрадағы дінтану бағытында:
- Әлемдік діндер тарихы
- Қазақстандағы дін мен қоғам қатынастары
- Дәстүрлі ислам құндылықтары
- Діни қауіпсіздік негіздері
- Жастар арасындағы діни сауаттылық мәселелері
сияқты пәндер оқытылады. Дінтану мамандары қоғамдағы діни үрдістерді дұрыс түсіндіруге, ағартушылық жұмыстарын жүргізуге, ғылыми талдау жасауға қабілетті болуы тиіс.
Жаңа кафедра тек білім беру емес, ғылыми зерттеу орталығына айналуды мақсат етіп отыр. Қазіргі таңда кафедра оқытушылары:
- Гуманитарлық ғылымдар бойынша зерттеулер жүргізіп,
- Монографиялар дайындап,
- Scopus және Web of Science журналдарында мақалалар жариялап,
- Халықаралық конференцияларға қатысып,
- Жас ғалымдарға ғылыми жетекшілік жасауда.
Алдағы уақытта кафедра базасында:
- Ғылыми семинарлар,
- Ойшылдар клубы,
- Студенттік зерттеу орталығы,
- Руханият мәселелері бойынша дискуссиялық алаң ашу жоспарлануда.
Бұл – студенттердің қызығушылығын арттырып, теорияны практикалық талдаумен байланыстыратын тиімді тәсіл.
Білім алушыларға арналған жаңа мүмкіндіктер
Жаңа кафедра студенттер мен магистранттар және PhD докторанттары үшін:
- академиялық ұтқырлық
- тағылымдамалар
- халықаралық ынтымақтастық
- ғылыми жобаларға қатысу
- мәдени-ағартушылық шаралар сияқты кең мүмкіндіктер ұсынады.
Гуманитарлық бағыттағы мамандықтар қоғамдағы өз орнын таба алатын, аналитикалық ойлауы дамыған, кәсіби деңгейі жоғары мамандар даярлауға бағытталған. Философия, мәдениеттану және дінтану мамандықтарының бір орталыққа бірігуі – рухани-мәдени процестерді терең зерттейтін жаңа ғылыми мектеп қалыптастыруға мүмкіндік береді.
Қорыта айтқанда, «Гуманитарлық ғылымдар» кафедрасының құрылуы – университеттің стратегиялық дамуына тың серпін беретін үлкен бастама. Бұл өзгеріс білім беру мазмұнын жаңарту ғана емес, қоғамның рухани тірегі саналатын гуманитарлық салаға жаңа тыныс әкелетін маңызды қадам. Философия, мәдениеттану және дінтану сияқты бағыттардың бір ортаға бірігуі – ойлы да ізденімпаз буынды тәрбиелеуге, студенттерге кең дүниетаным қалыптастыруға, ғылыми мектептерді күшейтуге зор мүмкіндік туғызады.
Жаңа кафедра өз алдында мемлекетіміздің рухани қауіпсіздігі мен интеллектуалдық әлеуетін дамытуға үлес қосатын білікті мамандар даярлауды мақсат етеді. Бұл міндет – қоғамдағы рухани құндылықтарды сақтап, мәдени және идеологиялық өзгерістерді дұрыс бағамдай алатын жас ұрпақты қалыптастырудың кепілі. Университеттің академиялық әлеуетін арттыру, халықаралық ынтымақтастықты кеңейту, пәнаралық зерттеулер жүргізу, инновациялық әдістемелер енгізу – кафедра ұжымының алдағы уақыттағы басты бағыттары болмақ.
Осылайша, жаңа кафедра – университет дамуының жаңа кезеңін бастайтын ғылыми-рухани орталық. Оның табысты жұмысы еліміздің гуманитарлық білім кеңістігін нығайтуға елеулі үлес қосары сөзсіз.
Кафедра меңгерушісі болып университет қабырғасында ұзақ жылдар бойы басшылық, ұйымдастырушылық қызметтер атқарған ғалым, ұстаз саяси ғылым докторы, доцент Толқын Құдайбергенқызы Ауелгазина тағайындалды. Жаңа кафедраның болашаққа деген бағыт – бағдары айқын, жоспары анық.
Талғат Сағатұлы Жанысбай
Абай атындағы ҚазҰПУ-нің «Тарих және құқық» факультеті «Гуманитарлық ғылымдар» кафедрасының аға оқытушысы, педагогика ғылымдарының магистрі
Ербол Өмірзақұлы Сырбаев
Абай атындағы ҚазҰПУ-нің «Тарих және құқық» факультеті «Гуманитарлық ғылымдар» кафедрасының аға оқытушысы, гуманитарлық ғылымдарының магистрі
