Қазақстан Республикасының сот жүйесі бірнеше сатыдан тұрады. Оның ішінде кассациялық саты – ерекше маңызды буындардың бірі. Кассацияның басты мақсаты – соттардың қабылдаған шешімдерінің заңға сәйкестігін тексеру және азаматтардың бұзылған құқықтарын қалпына келтіру.
Кассациялық іс жүргізу – бұл жоғары тұрған соттың төменгі соттардың шешімдерін заң тұрғысынан бақылауы. Яғни, кассациялық саты іс мәнін қайта қарамайды, тек заң нормаларының дұрыс қолданылғанын бағалайды. Бұл – сот төрелігінің әділдігі мен бірізділігін қамтамасыз ететін басты тетік.
Бүгінде елімізде кассациялық шағым берудің тәртібі Азаматтық процестік кодекспен және Қылмыстық процестік кодекспен реттеледі. Кассациялық шағым беру үшін азамат немесе ұйым апелляциялық соттың шешімімен келіспеген жағдайда, Жоғарғы Соттың кассациялық алқасына өтініш бере алады. Бұл – заң үстемдігін қамтамасыз етудің соңғы мүмкіндігі.
Кассация институтының басты артықшылығы – сот тәжірибесін біріздендіру. Жоғарғы Сот әртүрлі өңірлердегі соттардың заңды әрқалай түсіндіру жағдайларын түзетеді. Осы арқылы елімізде бірыңғай құқықтық ұстаным қалыптасады, ал азаматтар әділдікке деген сенімін жоғалтпайды.
Көптеген елдерде, мысалы, Франция мен Германияда кассациялық соттар тек заңның дұрыс қолданылуын бақылайды. Қазақстан да осы үлгіні қабылдап, сот жүйесін кезең-кезеңімен жетілдіріп келеді. Бұл бағытта электронды сот жүйесі мен ашықтық қағидасы да маңызды рөл атқарып отыр.
Қорытындылай келгенде, кассация – әділ сот төрелігінің кепілі. Ол сот жүйесіндегі заңдылықты қамтамасыз етіп қана қоймай, қоғамдағы сенімді нығайтады. Әрбір азамат өз құқығын қорғауда кассация институтының маңызын білуі және оны пайдалана алуы қажет.
Қармақшы аудандық сотының судьясы С.Қожақов
