Экономиканы қалпына келтірудің маңызды міндеттерінің бірі барлық тиімсіз және болашағы жоқ салаларды жою болып табылады. Осы тұрғыдан келгенде оңалту процедурасының маңызы зор! «Оңалту және банкроттық туралы» Қазақстан Республикасының Заңында оңалту рәсімі қарастырылған — сотта қолданылатын рәсім, оның аясында қайта құру, ұйымдастырушылық-экономикалық, басқарушылық, инвестициялық, техникалық, қаржылық-экономикалық, құқықтық және төлем қабілеттілігін қалпына келтіруге бағытталған Қазақстан Республикасының Заңына қайшы келмейтін басқа да шаралар борышкерге қолданылады.
Заңнама дәрменсіз борышкерді оңалтуға бағытталған арнайы рәсімдерді жүргізу шарттары мен тәртібін реттейді. Басымдық — оңалту процедурасы, оның шеңберінде төлем қабілеті жоқ кәсіпорындарды қаржылық-экономикалық сауықтыру бойынша жұмыс жүргізіледі.
Оңалту процедурасының арқасында төлем қабілеттілігін қалпына келтіруге және қарызды уақытша төлей алмайтын кәсіпорынның қызметін жалғастыруға болады. Оңалту процедурасы сотта борышкердің немесе несие берушінің өтініші бойынша енгізіледі. Аталмыш рәсімді қолдану туралы сот шешімі заңды күшіне енген күннен бастап келесі салдар туындайды:
- қарапайым коммерциялық мәмілелер шеңберінен тыс мүлікпен мәмілелер жасауға тыйым салынады;
- алынған несиелер мен шығарылған облигациялар бойынша сыйлықақы есептеу тоқтатылады;
- азаматтарға төленетін төлемдерді қоспағанда, сот шешімдерін, төрелік шешімдерді, мемлекеттік кірістер органдарының, сондай-ақ жеке кәсіпкер — борышкер, мүлік иесі, заңды тұлғаның құрылтайшылары — борышкердің оның мүлкіне қатысты шешімдерін орындау тоқтатыла тұрады борышкер өмірі мен денсаулығына зиян келтіргені үшін моральдық зиянды өтеу туралы талаптарды ескермей жауап береді, оның мерзімі оңалту рәсімі қолданылғаннан кейін келеді.
Сондай-ақ, оңалту рәсімін қолдану туралы шешім заңды күшіне енген сәттен бастап, борышкер кредиторлармен және оңалтуды басқарушымен бірге 3 ай ішінде оңалту жоспарын құруы керек.
Д.Е. Мустафин, Ұлытау облысы мамандандырылған ауданаралық экономикалық сотының төрағасы
