Мылқау түн

Әуеден жерге қонғанша Сараның жаны шығып кете жаздады. Көзі мөлдіреп шарасыз күйде қалған сіңілісін көруге асықты. Таксиге міне сала, есту мен сөйлеу қабілеті жоқ балаларды арнайы оқытатын мектеп интернатқа келді. Барлығын төңкеріп, астан — кестен қылып жіберетін күші де бар еді. Бірақ ізін суытпай, «зорлықтың болғаны туралы шағымдануға тездету керек» деп ашуын ақылға жеңдірген.

Бір бұрышта бүрісіп, жүзі бозарып кеткен сіңілісі Мәруаны көргенде, жүрегі тоқтап қала жаздады. 

— Қалай дәттері барды екен сені қорлауға?! Жаным ау, — деп  құшағына қысқаны сол еді, өзі де әрең тұрған мылқау қыз аңырап қоя берді. Таңнан бері үндеместің шын сөзін жалғанға айналдырғысы келгендердің де жүрегі бір уақытқа болса да жібіп, боздап көріскен апалы- сіңілі екеуге қарап, көздеріне жас алды.

— Директорларыңыз қайда?- деп айқайлады.

Ол кісі әлі келмеді, сәл күтсеңіз 3-4 минутта келіп қалады — деді орынбасарлардың бірі. Мылқау қыздың әпкесі не дерін білмей «Сөзім жоқ, сендерге» деп сұлқ отыра қалды. Мәруа Сараның қолынан тартып: 

— Бұл жерден кетейікші, енді келгім келмейді. Көргім келмейді, мына қабырғаларды!- деп жан — жағына бір қарады да, солқ — солқ жылады.

Бұл істі қалалық ІІД тергеу басқармасынан өз саласының білгірі аға тергеуші полковник Қайсенов Абылай Әзімханұлы қарайтын болды. Жасы 45 те. Өмірде сабырлы адам көрінгенмен, қылмысты тергеген кезде басқа Абылайға айналып кететіні барды. Ол мінезі қылмыскер үшін қауіпті болғанмен, адамзат үшін пайдалы. Шындық су бетіне шыққанша жанын қоярға жер таппай кететіні бөлек әңгіме. Дәл осы тергеуші мылқау қыздың мұңын тыңдады.

Мылқау Мәруа қолдарын арлы берлі сермеп, тоқтамай өз тілінде сөйлеп жатты. Әпкесі тергеушіге аударып, түсіндіріп тұрды. 

-Түнде не болғанын білмеймін. Жаныма батып, денем ауырса да көзімді аша алмадым.  Оянайын деп талпындым. Бірақ басымды көтере алмай қиналдым. Оның демі, аузынан шыққан иісі, әлі де мұрныма келіп тұрғандай. Ары қарай не болғанын білмеймін. Оянған кезде өздігімнен тұра алмадым. Жатқан төсегімнің тақтайын тақылдатып тәрбиешіні шақырдым. «Не болып қалды таңнан, әлі күн шығып үлгерген жоқ! Жатпайсыңдар ма, тыныш!» деп ұрса жөнелді. Ұйқысын бұзып жіберген сияқтымын. Өте бір қиын кісі өзі. Тұруға көмектесті. Төсекке қарап: етеккіріңнің келетінін білмей қалғансың ба?- деді көзі бағжаңдап.

• Жоқ, олай емес! — дей беріп едім:
• Саған не болған! Тазалыққа тақадай едің ғой, — деп тағы сөйледі.
• Мені зорлаған сияқты, — дедім. Денемді әрең тіктеп.
• Ойбай, не дейсің?! Отырмыз ғой, осында ұйықтамай күзетіп. Жынды болып қалдың ба? Ондайды атама,- деп душқа апарды. Өзі дереу біреуге хабарласты. Арырақ кетіп сөйлесті. Тұла бойым жаурап сіресіп тұрған соң, суға түспей, дәретханаға тығылып Астанадағы әпкеме хабарластым. Бары сол.
• Сонда қылмыс кеше түнде, яғни 12 сәуір күні болған ғой деп тергеуші нақтылады.
• Мен ести сала алғашқы рейспен келген бетім осы,- деді Сара.
• Ата — аналарыңыз бар ма?
• Әкеміз бала күнімізде қайтыс болған. Ал анамыз ковид кезінде қайтты. Бұл қызды маған аманаттаған еді. Өзі де бір қырсық қой. Астанаға жұмыс бабымен ауысқан кезде, алып кетейін деп едім. Келіспей қойды. «Алматыдан оқуымды аяқтай салайын» деді. Егер жанымда жүрсе, ең құрымағанда бір қалада жүрсек бұндай қорлыққа душар болмас па едік?
• Ой, кешіріңізші! Артық әңгіме айтып кеттім бе? — деп Сара ішінде қайнап жатқан ойын сыртқа шығарған.

Абылай Әзімханұлына бірі ымдап, екіншісі жылап тұрып жеткізген әңгіме таусылғанда, сұңғақ бойы сәл бүгіліп, үстел үстіндегі арызға қараған кезде, ашық жүзі сұрланып кетті.

Маруаға тіке қарап:
 –  Белгілі бір адамнан күмәнданасыз ба?

• Жоқ,- деді басын шайқап. Бірақ сол ештеңе білмегеніне өзін кінәлі сезінгендей жанарын жерден алмады.

– Жәбірленушіні дереу сот-медициналық сараптамаға жібереміз. Бұл іс үшін негізгі дәлелдердің бірі — деді Абылай Әуезханұлы.Сараның жүрегі шым ете қалды.

– Қорықпаңыз, – деді тергеуші жай ғана жұмсара сөйлеп. – Онда дәрігерлер жарақат белгілерін, киімдегі іздерді, биологиялық үлгілерді тексереді.

Екі жағынан екі полиция қызметкері ілесіп отырды. Сара сіңілісінің қолынан ұстап, бір сәтке тоқтады:
 – Бәрі жақсы болады, Маруаш. Сен ештеңеден қорықпа. Ол оңбағандар сазайын тартады, әлі!

Сот-медициналық орталықтың есігіне жеткенше, қыздың жүрек дүрсілі анық сезіліп тұрды. Ақ халатты дәрігер сәлемдесіп, хаттаманы қолына алды да:
 – Жәбірленушінің шағымы – зорлау. Біз толық тексеру жүргіземіз. Қалғандарыңыз сыртта күте тұрасыз, – деді Сараға қарап.

Сараптама бір сағатқа жуық созылды. Есік ашылып, дәрігер сыртқа шықты. Сара тіксініп орнынан тұрды.

– Алғашқы қорытынды: зорлық белгілері бар. Толық сараптама нәтижесі үш күн ішінде дайын болады, – деді ол салмақты үнмен. Сараның көзінен жас парлап кетті. Маруа есік алдында мелшиген қалпында бір нүктеге қадала қарап біраз тұрды.Олар қайта полиция бөліміне оралғанда, тергеуші Абылай Әзімханұлы үстел үстіндегі папкасын жауып, бір-ақ ауыз сөз айтты:
 – Бұл істі соңына дейін жеткіземіз. 

2

Келесі күні тергеуші  Маруа оқитын арнайы мектеп-интернатқа бет алды. Қала шетіндегі сұрғылт ғимарат алыстан сұсты көрінді. Қақпада күзетші балаларға көз қырын салып отыр екен. Тергеушінің қолындағы қызметтік куәлікті көргенде, күзетші орнынан атып тұрып есік ашты. Бірден директор кабинетіне бет алды. Директор орта жастағы, толықша келген әйел екен. Үстел үстіндегі қағаздарын асығыс жинастырып сәлемдесті.

– Абылай Әзімханұлы, қалалық ІІД тергеушісі, – деді ол куәлігін көрсетіп. – Бізде осы мектептің оқушысына қатысты ауыр арыз тіркелді. Сізбен сөйлесуіміз керек.

Директордың жүзі қуарып кетті.
 –  Маруа ма? – деді күмілжіп.
 – Иә. Сіз осы жағдайдан хабардарсыз ба?
 –  Мен тек тәрбиешілерден естідім. Сөйлесіп үлгермедім. Әпкесі келіп алып кетті ғой. Шын ба екен өзі?– деп сөзін әрең құрастырды.

 – Сіз директорсыз. Мектеп аумағындағы әрбір бала – сіздің жауапкершілігіңізде. Оқушы зорланғаны жайлы сөз болып тұр. «Шын ба екен өзі» деген – не сөз? Иә, шын. Ал нестейсіз? Зорлықтың алғашқы белгілері анықталды. Осының бәрі сіздердің өз жұмыстарыңызды дұрыс атқармағандықтан орын алып отыр. Көз алдыларыңызда 16 жасар кішкентай қыздың ары төгілді. Сіздің айтып отырғаныңыз мынау! деп тергеуші өзінің екпінін әрең басты.

Директор ауыр күрсініп, үнсіз қалды.

– Ендеше, мен бөлмелес қыздармен сөйлесуім керек, – деді тергеуші. Алдын ала шақыртып қойған сурдоаудармашы да сыртта келіп тұрғанын тергеушіге жазған болатын. — Сосын маған интернатта жұмыс істейтін барлық қызметкерлердің мәліметтерін беріңізші!-деп директордың салғырттығынан жиркенгендей қарады да шұғыл шығып кетті.

Қыздардың бөлмесі тарлау келіп, төрт кереует қатар тізіліпті. Үстелде шашылып жатқан кітаптар. Қыздар тергеуші кіргенде аңтарылып қалды. Олардың соңынан оқиға болған жерді қарап-тексеруге криминалистерде келген еді. Сурдоаудармашы кішкене түсіндіріп өткен соң қыздар орындарына отырды.

– Қорықпаңдар, – деді ол жұмсақтау үнмен. – Тек сұрақтарға жауап бересіңдер.

Алдымен сөзге пысықтау келген қараторы қыз ілікті:
 – Сол түні біз ертерек ұйықтадық. Шамамен он бірлерде. Маруа ештеңе демеді. Бізді оятқан да жоқ. Таңертең бәрі әдеттегідей болды.

– Түн ішінде ештеңе сезбедіңдер ме? Бөтен дыбыс, қозғалыс? – деді тергеуші.
 – Жоқ… – деді екінші қыз, арықша келген бойжеткен. Біз мүлде естімейміз ғой. Тіпті құлақ түбіне келіп бар даусымен айқайласа да міз бақпаймыз. Бірақ сеземіз. 

– Тек есімде, дәліз жақтан біреулер жүргендей болды. Жанымнан адам жүргенін сезіп оянған кезде тәрбиеші апай Мәруаның жанында тұрды. Мен телефонымды алып сағатқа қарағанда таңғы бестің кезі екен. Қуанып кетіп қайта жата қалдым,- деді соңғы қыз.

Мәруаның қиналып жылағанын естімедіңдер ме?- деді таңданып Абылай Әуезханұлы. Айтарын айтып алып, тілін тістей қалды.

 — Мылқау жандардың әлемі — меңіреу даладай, тым — тырыс екенін қалай естен шығарып алдым деп қапаланып қалған еді. Сурдоаудармашы соңғы сөйлемді аудармады.

Абылай Әзімханұлы хаттамаға түртіп отырып:
 Тәрбиеші мен мектеп директоры бірнәрсені білетіндей. Зорлық көрсеткен адамға бөлмедегі қыздардың дым естімейтіні көмек болған. Енді тәрбиешімен сөйлесіп көру керек.  Бейнекамералар да тек интернатқа кіре беріс пен дәлізге қойылған екен.

Ол орнынан тұрып, терезеге жақындады. Терезенің темір торы бар, сырттан кіру мүмкін емес. Демек, қылмыскер – іштегі адам. Бөлме есіктері қауіпсіздік үшін әрдайым ашық тұрады. Тәрбиеші тағы басқасы бар кіріп шығып жүруіне мүмкіндігі бар. 

Тәрбиеші Майра сөйлесу кезінде әдбен шатасты. Жасы 50-55 ке келген етжеңді сары әйел. Тергеушінің мысы басқан секілді. Шатып — бұтып жауап берді.

• 12 сәуір күні кезекшілікте болдыңыз. Не байқадыңыз?
• Ештеңе де болмады. Әдеттегідей барлық бөлмені аралап қарап жүрдім.
• Қызды зорлап кетті. Сіз бәрі тыныш дейсіз? Сонда қалай болғаны?

Мәруа сізге не деді?

• А, аа, соны айтып тұрсыз ба? — деп саудың тамағын ішіп жындының сөзін сөйлегендей өтірік көлгірси қалғанын Абылай Әуезханұлы жақтырмады. — Таңға жуық тарсылдап кеткен соң, бөлмелеріне кірдім. Жылап тұрып қанды көрсетті. «Маған не болған?» деп сұрады. – Не, болған несі? Бойжеткен қызға келетін белгі ғой. Жүр, жуындырайын! деп душқа апардым. Барлығы сол,- деп зуылдады.
• Үстіндегі зорлықтың ізін көрмедіңіз бе? Көгерген немесе қызарған дегендей?
• Жоқ, ештеңе байқамадым. Көрсем айтам ғой. Көз алдымда өскен қыздар ғой!
• Сіз, кімге қоңырау шалдыңыз сол кезде?

Үйде балам жалғыз қалады. Соны ояту үшін хабарластым. Дәл сол кезде балаңызға хабарластыңыз ба

Иә!

Тергеуші ойы бекіді.
 Демек, күдіктілер шеңбері – мектептің қызметкерлері. Тәрбиеші өтірік сөйлеп тұрғандай.

Абылай Әзімханұлы директордан алған тізім бойынша интернатта жұмыс істейтін барлық ер қызметкерлерді жеке-жеке шақырып, сұрақ-жауап жүргізді.Әрбірінен:

• сол түні қайда болғанын,
• жұмыс уақытын нақтылауды,
• жәбірленушінің бөлмесіне кіруге мүмкіндігі болған-болмағанын,
• бейнебақылау мен журналға сәйкестігін тексерді.

Тергеуші сұрақтарын қысқа әрі нық қойды, қарсы отырған адамның бет-жүзіндегі өзгерістерді, қол қимылдарын, дауысының дірілін қалт жібермей бақылап отырды. Кәсіби әдетімен жауаптардағы қайшылықты, күмәнді тұстарды дереу байқап, қосымша нақтылау сұрақтарын қойды.

Кейбір қызметкерлер «ештеңе білмейміз» деп қысқа қайырғанымен, Абылай Әзімханұлы олардың сөзін журналдағы жазбамен,  салыстырып отырды. Бірнеше қызметкердің сөзі сәйкес келмеді.

Ол артық сөзге бармай, барлығын хаттамаға түсіріп, күмәнді адамдарды бөлек тізімге енгізді. Абылай Әзімханұлы кабинетіне қайта оралды. Үстел үстінде қалың-қалың хаттамалар, қызметкерлердің тізімдері мен уақыт журналдары жатты. Ол көзін жұмып, бір сәт ойланып алды. Ішкі түйсігі кейбір жауаптарда жалғандық барын сездірген. Бірақ сезім емес, дәлел керек. Иә, тек бұлтартпас дәлел ғана қылмыстың бетін ашады. Ол дереу қылмыстық істің материалдарына қосымша қаулы енгізіп, сараптамаға сұраныс жолдады:

Сонымен қатар интернаттағы бейнебақылау камераларының жазбасын талап етті.

3  

  Абылай Әзімханұлының таңы жүгіруден басталды. Таң бозарғанда ұйқысы шайдай ашылатын. Тергеуші Абылайдың бұл бала кезгі әдеті. Ал қым қуыт тергеу кезінде жүгіруі тым үдейтін еді. Жүгірген сайын қылмысты ашу үшін жинаған детальдары орнын тапқан пазылдардай  қиуласып тұра қалатын. Өз ойын бөлгісі келмегендей әдеттегіден ұзақ жүгірді.

Мәруаның сот медициналық сараптамасы дайын болған күн.

Мәруаның қаны мен несебінен табылған седативті дәрінің ізі – оның дәрменсіз күйін дәлелдеді. Сол сәтте ол ештеңеге қарсы тұра алмайтындай, есінен айырылып, терең ұйқыға кеткендей халде болған. Зерттеу нәтижелері одан әрі де жүректі сыздатты: қыздың ағзасынан бөгде адамның ДНҚ-сы анықталды. Бұл – оның еркінен тыс жасалған жыныстық қатынастың бұлтартпас айғағы еді. Оқып тұрып Мәруаның айтқан сөздері «білмеймін не болғанын» деп жылағанын енді түсінді. Сараптаманы оқып біраз бөгелген тергеуші,

• Мәруадан табылған ДНҚ мен сәйкестендіру үшін, мектептегі ер адамдардың бәрінен биоматериал алынсын! деді. Ол 5-7 күнге созылады. Ал қылмысты тез ашпасаң, қылмыскер ізін суытып кетуі мүмкін. Сондықтан Абылай Әуезханұлы қайта іске кірісті.
• Өзі бейнежазбаларды криминалистпен бірге қарауға отырды. Әр кадрды баяулатып, әр есіктің ашылған-ашылмағанын, дәліздегі көлеңкені де қалт жібермеді. Уақыт журналындағы жазбамен салыстырды. Бір жерде сәйкессіздік шықты: түнгі 23:00 шамасында интернатқа белгісіз бір жігіт кірген. Ондай адам интернатта жұмыс істемейді. Камерадағы бейнені бірнеше рет қайта-қайта қарады. Дәліздегі жарық күңгірт, бейне айқын емес. Бірақ Абылай Әзімханұлының қырағы көзі кішкентай ғана детальды қалт жібермеді: Бейнежазбадағы жігіттің қолында былғарыдан қоңыр білезік бар. Ал ол білезік зорлық болған жерден табылған заттардың тізімінде тұрғанын көрген. Қазіргі жастардың тағатыны. Білезік дей ме, жіп дей ме сондай бірдеңе.

Дереу директордан қосымша жауап алды. 

– Қылмыс орын алған күні бейнекамера жазбада дәлізде жүрген адам – сіздің қызметкеріңіз емес сияқты. Жас жігіт. Ол кім? – деді көзіне көзін қадап.

Директор біраз үнсіз қалды. Сосын күбірлей жауап қатты:

– Менің балам ғой. Айфонымның қуаттағышын ұмытып кетіп жұмсаған едім. Біз жақын тұрамыз, осы маңда. Күзетшілер жақсы таниды. Бірақ ол бұл іске еш қатысы жоқ! Тіпті одан көруші болмаңыз!

Тергеуші аларып қарады. Қас-қабағы қатуланып кетті. «Еш қатысы жоқ» деген сөз оған емес, өзіне жұбату үшін айтылғанын аңғарды. Абылай Әзімханұлы дереу куәларды қайта сұратып, журналдағы деректерді бейнежазбамен қайта салыстырды. Қыздардың бөлмесінде камера жоқ болғанымен, дәлізге кіріп-шыққан әр қадамды қалт жібермеді. Бейнежазбадағы бейне – дәл директордың жиырма үш жасар баласы екенін растайтын бірнеше ұсақ дәлел табылды: бойының биіктігі, киімінің түсі, былғары білезігі, бір аяғын ішке басып жүргені. Сосын зорлық болған жерде қарап-тексеру жүргізген кезде дәл осы былғары білезіктің тізімде тұрғанын көрген. Бірақ оны қыз балаға тән деп ойлап мән бермеген еді. Сол сәттен бастап күдік  директордың ұлына ауысты. Алматының бітпейтін кептелісінде тұрып, өз ойымен әлек болды.

Қыздың тағдырын қорлаған кім болса да, жауап беруге тиіс. Оның үстіне қоғамның әлсіз тобына, мүмкіндігі шектеулі жанға зорлық көрсету деген, енді барып тұрған айуандық емей немене?

Ол қылмыстық істің жаңа бағыты бойынша, директордың ұлын ресми түрде жауапқа шақырды.

4

Есіктен орта бойлы, қысық көз, арықша келген жас жігіт кірді. Директордың баласы – Марат. Жасы 23 те. Жұқа беті сұрланып, қысық көзі жыпылықтап тұрғаны бірден байқалды. Әлгі бейнежазбадағыдай былғары білезігін қолына тағып алыпты. Біреуін жоғалтып, екіншісін қайта сатып алып үлгерген бе? Әлде екеу болып, біреуі қалып қалған ба?- деп жүйрік ойы ой- қырды шарлап кетті.

– Отырыңыз, – деді тергеуші сабырлы дауыспен. – Оқиға бойынша жауап бересіз.

Жігіт орындыққа жайғасқанымен, көзі тергеушіден тайқыды.

– Сізді 12 сәуір күні  бейнебақылау дәлізде жүрген жеріңізде түсіріп алған. Сағат түнгі 24:13. Не істеп жүрдіңіз? Ары қарай камералар істен шыққан. Сонда шыққан уақытыңыз белгісіз.

– Мамамның заттарын алып кетуге келдім, – деді жас жігіт кібіртіктеп.

Абылай Әзімханұлы жігіттің жүзіне қадалды.

– Затын алған соң неге бірден шықпадыңыз? Дәлізде ары бері жүргеніңіз көрініп тұр. Неге бөгелдіңіз?

Жігіт ернін қысып, бір сәт үнсіз қалды. Артынша:
 – Ештеңе. Жай ғана жүрдім, – деді күмілжіп.

– Дәлізде ме? Түн ортасында? – Тергеушінің дауысы суық әрі анық шықты.

Сенде қанша былғары мынадай білезік бар сонда?- деп жігіттің қолына тағып алғанын ұстады.

— Осы ғана. Анам сыйлаған соң, тастамай тағамын!- деді Марат  сұрақтың мәнін түсінбегендей.

– Жауабыңыз хаттамаға тіркелді, – деді. – Бірақ бейнежазба мен уақыт журналдары сіздің сөзіңізбен сәйкес келмейді. Бұл жай ғана жауап емес, қылмыстық іс бойынша күдікті ретінде берілген жауап.

Жігіттің өңі қуқыл тартып, тілі байланып қалды.

• Шын айтып тұрмын. Сағатқа қарап жүрмедім. Бардым, біраз жүріп қайттым.

– Сізге қатысты сот молекулярлық-генетикалық сараптама тағайындалады. ДНҚ үлгісі алынады. Бұл заңды процедура. Дегенмен, бас тартуыңызға да болады. Бірақ кінәлі болмасаңыз неден қорқасыз? Жігіт бір сәт тосылып қалды.
 – Мен ештеңе істеген жоқпын – деп міңгірледі.

Тергеуші салқынқанды қалыппен:
 – Егер рас айтсаңыз, қорқудың қажеті жоқ, – деді.

Сосын ол сараптама жіберіліп, дәрігер-мамандар қажетті құралдарды дайындап, күдіктіден сілекей мен қан үлгісін алынып, арнайы хаттама толтырылды.

5

Полковник үстел үстіндегі құжаттарды шашып алды да, қайта жинап, сараптама қорытындысын мұқият оқи бастады.

Қыздың өзі мұндай дәріні қолданбағаны анық. Демек, біреу қасақана берген. Бұл – зорлықтың алдын ала жоспарланғанын айғақтайтын маңызды дәлел.

Тергеушінің жүзі сұрланып кетті. Ол дереу өзі жетекшілік ететін жедел-тергеу тобындағы бір анықтаушыны шақырып: 

– Интернаттағы дәрі-дәрмек сақтайтын бөлмені тексеріңдер. Седативтік препаратты кімнің алғанын анықтау қажет! – деп тапсырма берді.

Абылай Әзімханұлының ойы жүйріктей шапқылап бара жатты.

Бұл жай ғана жыныстық қылмыс емес. Біреудің ақылмен құрған жоспары. Кімнің қолында мұндай дәрі бар? Дәрігер ме, тәрбиеші ме, директордың балсы, әлде техникалық қызметкер ме?

«Интернаттың өзі осындай препараттарды сақтамайды. Демек, дәріні сырттан әкелген, мұқият болмаса болмайды», — деді іштен.

Күн батпай мектеп директорына барып тағы да біраз сұрақтың жауабын алғысы келді. Бұл жолы директордың түрі әлгінде «шын зорлап па» деп сенбей сөйлегендей емес, істің оңтайлы шешілуіне барлық күшін салатынын айтып ағынан жарылумен болды. 

• Қылмыс болған күні таңғы сағат 5 шамасында, сізге тәрбиеші хабарласты ма?
• Иә, хабарласты. 
• Оны алғашқы күні неге жасырдыңыздар? Тәрбиеші де өтірік айтты.
• Мен сенген жоқпын, шынымды айтайын! Оның үстіне Мәруа да «мені зорлаған сияқты» деп сенімсіз айтқан екен. Сосын тәрбиешіге «өтірік шығар, үндемеңдер» дегенім рас. Енді өзіңіз ойлаңызшы, кім осылай болатынын білген?
• Сонда алыстағы әпкесі келіп шағымданбаса, міз бақпай отыра бересіздер, иә? Енді сіздің ұлыңыз күдікті ретінде жауапқа тартылып жатыр. Мүмкін, қылмыскер сіздің ұлыңыз болар?
• Ой, жоқ! Менің ұлым мұндайға бармайды.

Соңғы сұрақтан кейін мектеп директорының жағдайы болмай қалды. Қан қысымы көтерілді ме әп сәтте былқ — сылқ күйге түсті.

• Мен қайтып келемін!- деді тергеуші шығып бара жатып.

Интернаттан шығып кеткенше: «Шындықтан құтыла алмайсыңдар!» деп  қайталаумен болды Абылай Әуезханұлы.

Кешкісін тергеушінің кабинетіндегі есікті жеңіл қағып, интернаттағы камераларды қайта қарап отырған жігіт кірді. Қолында флешкасы бар.

– Абылай Әзімханұлы, – деді ол дауыстап, – бір қызық жайтты байқадым.

Тергеуші басын көтеріп, ишара етті:
 – Айта бер!

Жігіт флешканы ноутбукке салып, дәліздегі бейнежазбаны көрсетті. Кадрда – директордың орынбасары. Ұзын бойлы, арық келген 30 жастағы жігіт. Есімі – Серік Танбасов. Таңертең жұмысқа кіргені анық жазылған. Бірақ кешкісін шығып кеткен сәті ешбір камераға түспеген.

– Ал мынау – электрондық журнал, – деді жігіт екінші құжатты ашып.

– Оның ID-карточкасы бойынша кешкі сағат 19/30 шамасында интернаттан шыққан деп тіркелген.

Абылайдың қабағы түйіле түсті.
 – Демек, бейнежазбада жоқ, бірақ жүйе оны сыртқа шыққан деп көрсетіп тұр.

Ол ойланып қалды. «Бұл — классикалық манипуляция. Біреу карточканы қолдан жасаған немесе орынбасардың өзі біреуге сеніп тапсырған. Ал өзі ғимарат ішінде қалып қойған».Бірақ аса жаныашығыш мұғалімдей көрініп еді. Бөлмеге қарап-тексеру жұмыстарын жүргізуге барғанда да өзін көрдік. Мәруаның жағдайын сұрап, «көмек қажет болса айтыңыз» деп еді. Сара да интернаттан тек орынбасардың хабарласып зорлық болғанына сенетінін айтқан деп еді. Бірақ ерте ой түйіп қойған тәріздімін. Серік Танбасовтан жауап алған соң белгілі болар.

Таңғы бестен оянған тергеуші екі сағат бойы өзен жағалап жүгірді. Әр басқан қадамы — қылмыстың бетін ашу болды. Абылай Әзімханұлы дереу басқа жоспар құрады. 

• Серік Танбасов туралы білуге тиіс барлық мәліметті алып келші! деді қылмысты ашу бөлімінің жедел уәкіл қызметкерлеріне. Қылмыскер артына түскенін білсе, шақтық шараларын жасауы мүмкін. Сондықтан бұл істе қателікке ұрынбау керектігін жақсы біледі. 

– Абылай Әзімханұлы, бақылау нәтижесін баяндауға рұқсат етіңіз.

Тергеуші қысқа ишара жасады.

– Директордың орынбасары қала шетіндегі қарапайым пәтерде тұрады. Пәтер әкесінікі,  жанұясы бар: әйелі – жұмыс істемейді, үй шаруасында. Екі қызы бар, екеуі де балабақшаға барады. Үйде қарт әкесі тұрады, денсаулығы әлсіздеу, үнемі күтімді қажет етеді. Қолындағы қағаздарына тағы үңіліп,

 – Көлігі бар, кредитке алынған. Соңғы айларда төлемдерді уақытылы жасай алмай жүргенін аңғардық. Абылай Әзімханұлы үнсіз тыңдап, орындығының арқалығына сүйенді. Ішкі түйсігі тағы бір жіптің ұшын сезіп қалды. «Демек, қаржылық қысымда жүр».

 – Жақсы. Бақылауды жалғастырыңдар. Қай жерде, кіммен кездескенін, кешкі уақыттарын жіті қадағалаңдар. Қаржылық қиындыққа түскен адамның ізін жасыруы оңай емес. Кемінде бір жерде жаңылады, – деді ол анық үнмен.

Жігіт басын изеді де, шықты. Кабинет қайтадан тына қалды. Абылайдың көз алдына мылқау қыздың жанарынан көрген үрейі қайта оралды. Ол үшін істің ар жағындағы шындықты ашу — жай ғана қызмет емес, адамдық парыз еді.

Абылай Әзімханұлы күдік шеңберін тарылту үшін ең алдымен күдіктінің көлігінің қозғалыс бағытын анықтауды ойлады. 
 Транспортты бақылайтын телеком-операторлар мен қаладағы жол камералары арқылы деректер сұратты: қай күн, қай сағатта, қай бағытқа барғаны туралы деректің маңызы айтпаса да белгілі еді. 

Құжаттарда көліктің әр аптаның төртінші күні Назарбаев көшесіндегі орталық дәріхана алдына баратыны анық болды.
 Абылай Әзімханұлы прокуратура арқылы аудандық дәріханаларға сұрау жіберіп, рецептік журналдарды талап етті. Журналдағы жазбалардан күдіктінің аты-жөні шықпады. Бірақ фамилисы ұқсас деп Серік Танбасовтың әкесі Мәлік Танбасовтың есімі атып шықты. Әкесіне  рецепті бойынша дәрі рәсімделген. Дәрінің түрі — рецепті талап ететін седативтік топтан шыққаны анықталды.  Рецепт — апталық, бейсенбі күні беріледі. Дәріханалық рецептер әкесінің атына берілген седативті дәріге арналған; дәл сол дәрі Маруаның қанынан табылды.
 Бұл күдіктіні тікелей айыптау емес, бірақ өте мықты корреляциялық дәлел еді.

Абылай Әзімханұлының қолында енді айқын құжаттар мен зертханалық нәтижелер болды. Сот-медициналық токсиколог Маруаның қанынан табылған метаболитті сипаттайтын хаттаманы абайлап ашты да, фармакологпен бірге аптекалық дәрінің партия нөмірін салыстыра бастады. Бірнеше сағаттан кейін келесі қорытынды түсті:

       Маруаның қанындағы затпен аптеканың рецепті бойынша берілген седативтің химиялық құрамы бірдей; метаболиттік профильдер сәйкестігі жоғары болды. 

6

Директордың баласы Маратқа сонымен қатар интернаттағы барлық ер адамның ДНҚ сәйестігін тексерген сараптама да дайын болған екен. Алдымен Мараттың сараптамасын оқыды. «Киім мен ағзадан табылған бөгде  ДНҚ- күдікті  профилімен сәйкес келмейді». 

Киімдегі ДНҚ профилі күдікті азамат С.Танбасов референстік үлгісімен толық сәйкес келеді.

Осы сәтте оның ойына маңызды жайт түсті: сол күні интернатқа директордың баласы кіріп шыққан. Бірақ қыздардың бөлмесіне ол ешқашан бармаған. Ал білезікті сол жерге қалдырып кеткен – нағыз қылмыскер Серік емес пе? Мәруаны Сара келіп алып кеткенде тергеу болатынын сезді. 12 сәуір күні өзі тығылып іште жүргенде, директордың ұлы да көлбеңдеп келе қалғанына сол кезде қаны қайнаса да, кейіннен оған жала жауып, бір оқпен екі қоянды атамын деп айла тапты. Директорды орнынан алған жағдайда өзінің директор болып шыға келетінін армандаған болар. Бастыққа жақын жүргендіктен ұлы жайлы хабардар. Әлгі білезік туралы да білетін болып тұр. Сонда мотиві осы ма? Тергеуші өз ойына сенбей тұрды.

Кабинетке орынбасар Серік Танбасов кірген сәтте әдеттегідей тіл мен жағына сүйеніп сөйлеп кірді.

• Жұмысым көп еді. Арнайы интернат болған соң қағаз жұмыстары көп. Тергеу аяқталуға жақын ба өзі? — деді полковникке қарап.

Оның сұрақтарын назарға ілмеген полковник:

 – Мәселе 12 сәуір болған оқиғада. Сіз ол күні интернаттан шыққан жоқсыз. Камерада бейнеңіз жоқ, тек ID-картаңыз «шығып кетті» деп тіркелген. Мұны қалай түсіндіресіз?

Орынбасардың өңі сұрлана түсті.

– Мен… мен… бәлкім техникалық ақау болған шығар… – деді күмілжіп.

Тергеуші қаламын қағазға түртіп отырып:
 – Жарайды. Бірақ тағы бір жайт бар. Қыздардың бөлмесінен табылған білезік. Сіз оны көрдіңіз бе?

– Жоқ… көрген жоқпын…

Абылай жымиып:
 – Қызық екен. Ал саусақ ізіңіз дәл сол білезіктен табылды.

Орынбасардың көзі атыздай болды. Тергеуші оған әдейі жалған айғақ айтып, психологиялық қысым жасаған еді. Ол әдіс нәтиже берді – күдіктінің ерні дірілдеп, көзін тайдырып әкетті.

– Мен ештеңе істеген жоқпын! – деп орнынан қозғала жаздады ол.

– Сабыр етіңіз, – деді Абылай салқынқанды үнмен. – Тағы бір сұрақ: сіз әкеңізге рецепт арқылы дәрі алып жүрсіз ғой. Сол дәрінің құрамындағы зат Маруаның қанынан табылған. Бұл  сәйкестік пе?

Серік абдырап қалды. Тергеуші қас қаққанша оның ішкі әлемін аршып отырғандай еді.

– Мен… әкем үшін ғана алдым… – деді ақыры күбірлеп.

Абылай Әзімханұлы орнынан еңкейе түсіп, салмақты дауыспен:
 – Әкеңізге алған дәріні Маруаның сусынына қосқансыз. Мылқау қызды зорлағансыз. Білезікті бөлмеге тастауыңыз – кінәні басқаға аудару үшін жасалған амал. Бұл ойыңыз іске аспай қалды.

 Серіктің көзіне жас үйірілді, ерні жыбырлады, бірақ ол ештеңе дей алмады.

• Біз асханадағы қыздардан жауап алғанда, олардың тамақ берілетін уақытта орынбасарлардан сіз ғана келіп тексеріп кететініңізді айтқан еді.   Сол уақытта салып жүрсің ғой сусынға дәріні деп Абылай Әзімханұлы үстелді бар күшімен ұрып қалды.- Не болды? Не жетпей жүр саған? Өзіңнің де қыздарың өсіп келеді емес пе? деп басын салбыратып отырған Серікке қарады. Қыздары енді есіне түскендей еңіреп кетті.

Қыз денесі мен киімде қалған ДНҚ – Серік Танбасовқа тесілі. Былғары білезікті әдейілеп тастап кету, интернат ішінде жасырын қалып, қызды шала – жансар күйге түсіретін дәріні ішкізіп, кәмілет жасқа толмаған мылқау қызды зорлағаны, толықтай бұлтартпас айғақпен дәлелденді.

Сот шешімімен директор орынбасары Серік Танбасов 15 жылға бас бостандығынан айрылды. Жазасын қатаң режимдегі түзеу колониясында өтейтін болады делінген. Сонымен қатар, кәмелет жасындағы балалармен жұмыс істеуге өмір бойына тыйым салынды.

.